Notes

ERGONOMİNİN TANIMI

Ergonomi, çalışanların anatomik, fizyolojik ve psikolojik özelliklerini önemseyerek insanın sağlık,
güvenlik şartları içerisinde verimli bir şekilde çalışabilmesi için gerekli çalışma ortamını oluşturan bilim dalıdır.

Ergonomi, insan faktörünü ön planda tutmak amacıyla insanın kapasite ve limitleriyle, insan-makine ve insan çevre ilişkisini değerlendirerek,
çalışma ortamı tasarımında insan faktörüne göre düzenlemeyi hedefler.

Ergonomi kelimesi ilk olarak 1949 yılında İngiltere’ de kullanılmıştır. Avrupa ülkelerinde ergonomi sözcüğü yaygın olarak kullanılmasına rağmen
ABD’ de “İnsan Mühendisliği” olarak kullanılmaktadır.

Ergonomi kelimesi yunanca iş anlamına gelen “ergos” ve yasa anlamına gelen “nomos” kelimelerinden oluşmaktadır.

TDK tarafından işbilim olarak Türkçeleştirilen terimin tanımı “Çalışmanın yöntemli bir biçimde düzenlenmesi; makine ve donanımların,
çalışanların yetenek ve eğilimlerine göre saptanması amacıyla yapılan inceleme ve araştırmaların tümü” olarak yapılmıştır.




Ergonomi çalışmalarının amacı:

1- İş kazaları ve meslek hastalıklarının önüne geçmek

2- Fizyolojik ve psikolojik yorgunluğun azaltılması

3- İşgücü kayıplarının önüne geçmek

4- İş veriminin ve ürün kalitesinin artırılması şeklinde özetler.




DÜNYADA ERGONOMİNİN GELİŞİMi
Ergonomi alanında ilk araştırmacı olarak Frederick Winston Taylor’u (1845-
1915)gösterebiliriz. Kendisi bir makine mühendisi olan Taylor, insan performansını
artırmak için ilk çalışmayı yapmıştır. Ona göre, insan, beceri ve iş koşulları arasında
bilimsel bir bağ kurulmaktadır. Bu durum, istenen iş verimine ulaşılmasını olumlu
yönde etkileyecektir. Ancak bu insan faktörünü Taylor sadece ekonomik yönden ele
almıştır. Bu yönüyle eleştirilmektedir.
Başlıca araştırmalar 20. Yüzyılın ilk zamanlarına gidilerek izlenmesine
rağmen, tanımlanabilir bir pratik ve çalışma alanı olan insan faktörleri/ergonomi
biliminin gelişimi ise 2. Dünya savaşı sıralarında 1940’larda başlamaktadır.

TÜRKİYEDE ERGONOMİNİN GELİŞİMİ

Yurdumuzda ergonomi konusu oldukça yeni sayılır. Ergonomi düşüncesi,
dolaylı yollardan da olsa, ilk önce Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi’nde “Ziraatta
Canlı Kuvvet Kaynakları” kürsüsünün kurulmasıyla ele alınmaya başlanmıştır. 1969
yılına kadar bu kürsüde genellikle mekanik kuvvet kaynakları üzerinde çalışılmış ve
Kadayıfçılar’ın başlattığı bu çalışmalar Dinçer’in “İnsan Emeği ve Ziraattaki
Prodüktivitesi”, “Çalışma Şekli ve Kas Yorgunluğu” yapıtları ile, insan faktörü
konusunu da uğraş alanı içine almıştır.
Ergonomi, 1971 yılında Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Endüstri
Mühendisliği bölümün de insan Faktörü Mühendisliği adı altında eğitim programına
alınmış ve ilk iki yıl dersler Dr. Korinek tarafından yürütülmüştür. 1975 yılında yurt
dışından getirilen cihazlarla laboratuar kurulmuştur. Halen etkinliğini de sürdürmeye
devam etmektedir. 1980’lerde Dokuz Eylül Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği
Bölümü, yurt dışından getirilen çok sayıda çağdaş laboratuar cihazlarıyla desteklenen
“Ergonomi” derslerini eğitim programlarına almakla kalmamış, 1984 ve l986
yıllarında İzmir Batı Alman Kültür Ataşeliği ile yardımlaşarak 1. ve 2. Türk-Alman
Ergonomi Sempozyumlarını düzenlemiştir. Ülkemizde ergonomi konusunun iş dünyasına tanıtılmasında Milli Prodüktivite Merkezi’nin (MPM) önemli katkıları
olmuştur. Kurumca düzenlenen “Ergonomi”,“İşyerlerinde Fiziksel Ortamın
İyileştirilmesi”, “Endüstri Mühendisliğinin İşletmelere katkısı” gibi seminerlerde
ergonomi düşüncesinin vurgulanmasının yanı sıra, MPM uzmanlarının bu konuda
hazırladığı kitaplar, kaynak olarak pek kısır olan ergonomi literatürüne öncülük
etmiştir(Erkan,2003:20).
1987 yılından itibaren Milli Prodüktivite Merkezi her iki yılda bir ergonomi
kongresinin toplanmasına katkıda bulunmuş, 5.Kongre 1995 yılında, sonuncu ve
altıncısı 1998 yılında olmak üzere toplam 6 Ergonomi kongresi düzenlenmiş ve iş
dünyası ile akademik kuruluşlardan gelen uygulayıcı ve araştırmacılar çok sayıda
bildiri sunmuşlardır. MPM’nin bu çalışmalarına rağmen ergonominin ülkemizde tam
anlamıyla tanındığını ve uygulandığını söylemek doğru olmaz. Yapılan çalışmalar
üniversitelerde akademik boyutta kalmakla beraber özellikle kamu alanında
ergonomiden yeterince yararlanılamamaktadır. Oysaki diğer ülkeler ergonomiye 2.
Dünya Savaşından sonra büyük önem vermişler, bu alanda büyük yol kat etmişlerdir.

BÜROLARDA ERGONOMİ

Ergonomi çalışma ortamlarında insanları mutlu edicek şekilde dizayn edilmesidir. Gürültü düzeyi, dinlenme aralığı, ofis koşulları
gibi faktörler buna dahildir.

Antropometri: Antropometri insanın vücut ölçülerini inceleyen bir bilim
dalıdır. İnsanların araç ve gereçleri kolaylıkla kullanabilmeleri için bu araç ve
gereçlerin, insanın anatomik, fizyolojik ve psikolojik özelliklerine ve kapasitelerine
uygun olarak tasarımlanması gerekir.

Fizyoloji: Çalışma ortamı ve çalışma metotlarının insan bünyesini ve insan
bünyesine elverişli çevre şartlarını sağlamayı amaçlar. Kas çalışması, dinamik ve statik çalışma, enerji harcamasının değerlenmesi, ısı ve ısıya karşı tepki gibi
konularda yaptığı incelemelerle fizyoloji ergonomi çalışmalarına ışık tutmaktadır. Çalışanların boyunu, kilosunu önemseyerek ona göre tasarımlar yapar.


Psikoloji: Büro ortamında renk, şekil, düzen gibi psikolojik rahatlık sağlayıcı düzenlemeler yoluyla hoş bir çalışma ortamı oluşturmayı amaçlar. Bürolarda koyu
renklerden kaçınmak gerekir açık ve canlı renkler kullanılmalıdır. En ideal renk mavidir insana huzur verici özelliği vardır.

İş Güvenliği: İş güvenliği, yapılan iş nedeniyle oluşabilecek her türlü uzun ve kısa vadeli sağlık problemlerini ortadan kaldırmayı amaçlayan çalışmaların geneline
verilen isimdir. Ülkemizde iş güvenliği, sadece işyeri ile ilgili olarak algılanmaktadır ancak dünya genelini göz önüne aldığımızda iş güvenliği kavramı ücretli
olsun veya olmasın yapılan her türlü işi kapsamaktadır.


İş Güvenliğinin Amacı
İş güvenliğinin amacı, yapılan işler sırasında veya işler nedeniyle iş kazası yaşanma ihtimalini en aza indirmek, çalışma ortamı nedeniyle oluşabilecek sağlık
sorunlarını önlemek ve meslek hastalığı oluşturabilecek işlerde önlemler almaktır.




https://www.isgnedir.com/ergonomi-nedir/
http://www.imo.org.tr/resimler/ekutuphane/pdf/16773_39_12.pdf
https://nenedir.com.tr/turkiyede-ergonominin-gelisimi/
https://docplayer.biz.tr/30462911-Ergonomi-ergonominin-tarihcesi-ergonominin-kapsami.html
https://ergo017.wordpress.com/ergonominin-tarihcesi/
http://enm.blogcu.com/yuksek-lisans-tezi-buro-yonetiminde-ergonomi-2/9927903
https://acikders.ankara.edu.tr/pluginfile.php/65349/mod_resource/content/1/6.B%C3%9CROLARDA%20ERGONOM%C4%B0.pdf
http://haber.buroasistanlari.com/burolarda-ergonominin-onemi/
https://www.csgb.gov.tr/media/1968/muhammedfurkankahraman.pdf
https://prezi.com/ajeurnzyjjub/burolarda-tasarim-ve-ergonomi/
https://dergipark.org.tr/download/article-file/55251
https://dergipark.org.tr/download/article-file/62503