Notes

Sizler için 3 makaleyi okudum ve kendimce özetini çıkardım xD (Kelimesi kelimesine kendim yazdım her beğeni 5 TL ^_^ )
(#### ile ayrılmış bölümlerde sıradaki makaleye geçtim o yüzden belli olsun diye ayırdım. ----- ile ayrılmış bölümler ise aynı makalenin içerisindeki farkı konuları ayırdım.)

###########################
!!! Uluslararası para sistemi !!!

Ülkeler arasında dış ödemelerle ilişkili sorunların çözülmesine yönelik kurallar, yöntemler, uygulamalar ve örgütler bütünüdür.

! Amaçları:
1- Uluslararası rezervlerin seçilmesi, tanımlanması ve rezerv arzının düzenlenmesini sağlamak
2- Uluslararası para ve kredi arzını düzenlemek
3- Döviz kurlarının belirlenmesini ve işleyişinin sağlanması
4- Ülkeler arası dış ödemeler bilançosu dengesizliklerinin giderilmesine yönelik çözümlerin bulunması ve işleyişinin sağlanması
5- Siyasi açıdan bağımsız olan ülkelerin çatışabildiği ekonomik politikalarının uyumlaştırılmasını sağlamak
6- Ülkelere arasındaki mal, hizmet ve sermaye alışveriş ilişkilerini, borç alacak hesaplarını düzenlemek.

Uluslararası para sisteminin genel anlamdaki en önemli hedefi; Ülkelerde istikrarlı bir ekonomik büyüme sağlanarak sürdürülmesi ve dünya ticaretinin pozitif bir seyir içinde dengeli bir biçimde artış gösterebilmesi için gerekli uluslararası rezerv arzının düzenlenmesidir.

#######################################

!!! Uluslararası para sisteminin tarihçesi !!!

!! Altın Standardı: 1816 yılında ingiltere tarafından kabul edilmiştir. O zamanlar İngiltere dünyanın finans merkezi olma niteliği taşıdığından kısa bir süre içerisinde diğer ülkeler tarafından da benimsenmiştir. 1971 yılına kadar varlığını sürdürebilmiştir.

!! Altın para standardında uyulması gereken kurallar: Ulusal para yüzde yüz oranında altına çevrilebilir niteliktedir. Kağıt paranın altına çevrilmesinde külçe altının sikkeler halinde basılmasında rol oynayan darphane fiyatı esas alınmaktadır. Para otoriteleri hiçbir kısıtlamaya tabi olmadan altın alıp satabilirler. Altın ithalatı ve ihracatı serbesttir.

---------------------------------------------

!! Altının uluslararası alanda rezerv olarak kullanılmasının avantaj ve dezavantajları !!

Avantajlar: Diğer ülkeler tarafından altın değerli bir maden olduğu için kolay kabul edilmektedir.

Dezavantajlar: Üretim maliyeti yüksektir. Arz esnekliği düşüktür. Altın rezervleri kısıtlıdır. Ülkeler arasında kaynak olarak dağılımı dengesizdir.

Altın standartında döviz kurları arasındaki sapma en fazla altının nakliye, sigorta ve diğer maliyetlerinin toplamı kadar değişebilir.

---------------------------------------------

Birinci dünya savaşı öncesi dönemde altın standartı etkin olarak kullanılmıştır ve uluslararası alanda bir istikrar mevcuttu. Ancak dönemin sonlarına doğru birçok ülke ödeme açığı vermeye başlamıştı ve açıklarının kapatılması konusunda altın standartı pek yardımcı olmuyordu. Bunun sebeplerinden birisi de altın arzının para emisyonunu geriden takip etmesiydi.

Birinci dünya savaşı başlayınca geleneksel altın standartı sona erdi. Savaş sırasında ülkeler arasındaki ekonomik ilişkiler bozuldu. Savaş bittiğinde ülkeler arasında hiçbir denge kalmamıştı. Bu yüzden sabit döviz kuru yöntemine dönülemedi.

1919-1925 yılları arasında Fransa ve İngiltere gibi ülkeler altın standartına geri dönmeye çalıştılar ancak başarılı olamadılar. Başarısız olmalarının sebeplerinden bazıları: Ülkeler arası altın rezervi dağılımı dengesizdi ve ekonomik ilişkilerdeki büyümeye oranla altın üretimi yetersizdi. Mal ve hizmet fiyatları savaş öncesi dönemlerde olduğu gibi esnek bir yapıya sahip değildi. Hükümetler öncelikle kendi ulusal ekonomik sorunlarını çözmeye çalışıyorlardı.

--------------------------------------------

1929-1931 yılları arasında dünyada yaşanan ekonomik kriz sonucu ödemeler sistemi işlemez hale gelmiştir. Ülkelerde üretim daralmış, dış ticaret azalmış, rezervlerin azlığı nedeniyle dış ödemeler durmuştur. Bütün bunların sonrasında 1931 yılında İngiltere altın rezervleri üzerindeki giderek ağırlaşan baskıya dayanamayacağını açıklayarak altınla olan ödemelerini durdurmuştur.

1931-1940 yılları arasında ülkeler döviz kurlarına istikrar kazandırmak için ulusal paraların dış değerini Dolar ve Sterlin gibi dövizlere bağlamıştır.

Fransanın öncülüğünü yaptığı bir grup ükle (İsviçre, Belçika ve Hollanda) ise paralarının altına bağlılığını sürdürdüler.

Döviz kurlarında istikrar sağlanmasına ilişkin Üçlü Para Anlaşması 1936 yılının Eylül ayında imzalandı. ABD, İngiltere ve Fransa kendi aralarında bir döviz istikrar fonu kurarak gerektiğinde altın satışları ile birbirlerinin paralarını desteklemeye karar verdiler.

--------------------------------------------

2. dünya savaşından sonra 1945 yılında bir dünya para sisteminin kurulması konusunda çeşitli yaklaşımlar olmuştur. Ama bunlardan sadece iki tanesi dikkat çekmiştir. Bunlar:

İngiltere'nin KEYNES PLANI ve Amerika'nın WHITE PLANIDIR.

Keynes planında uluslararası bir merkez bankası niteliği taşıyacak bir kliring ofisinin kurulmasını önermiştir. (Kliring, ülkeler arasındaki iki yanlı ticaret anlaşmalarının temelde malla ödemeyi öngören bir türü. Kliringde anlaşmalı ülkeler arasında ithalat ve ihracat işlemleri döviz kullanılmadan mahsup ve takas yoluyla ve kliring kurumları aracılığıyla gerçekleştirilir. Kliring kurumları merkez bankası ya da kliring ofisidir.) Bu ofis ülkeler arasındaki dış dengesizliklerin borç ve alacak işlemleri aracılığıyla karşılıklı olarak yapılmasını sağlayacaktı.
Dış ödemelerde "bancor" adı verilen altın cinsinden bir sabit kaydi para kullanılmasını önermekteydi. Uluslararası rezervlerin altın ve "bancor"dan oluşması sözkonusuydu. Bancor'un altına dönüştürülmesi mümkün değildi. Bancor fazlası bulunan ükleler bu birikimlerini uluslararası paraya ihtiyaç duyan ülkelere verebileceklerdi. Bu planda dış dengesizliğin yükü açık veren ülkelere yüklenmiyordu.

White planında ise uluslarası rezerv rolünde değeri altınla eşitlenen "Unitas" adlı bir birim vardır. Ülkeler arasındaki alacak ve borç işlemlerinin dengelenmesi konusunda sermaye akışkanlığının kolaylaştırılması amaçlanmaktadır. Kambiyo kontrollerinden vazgeçilmesi halinde serbestleşen sermaye akışkanlığının dış ödemeler dengesi açıklarını gidermede etkili olacağı görüşündedir. Bu hedefler kurulacak bir istikrar fonu ile gerçekleşecektir. Ülkelerin dış borçlarını kapatmaya ve uluslararası kalkınmaya yardımcı olacak bir dünya bankası niteliğinde bir örgütün kurulması amaçlanmıştır.

##############################################


Ülkeleri dış ticarete iten nedenler

1- Üretim fazlası ürünlerin ihracı
2- Yerli üretimin yetersizliği
3- Uluslararası fiyat farklılıkları (ya bunu şey gibi düşünün hani apple amerika merkezli bir şirket ama telefonlarını çinde yapıyor orda maliyet daha az hah aynı şey işte ^^)
4- Mal farklılaştırılması (ya buda şey işte ülkemizde hayvancılık var ama gidip yurtdışından kırmızı et getiriyoruzya ikiside et ama biri ithal et olunca daha bi lezzetli gelecekmiş gibi oluyo parası olan piçler alıyo)