Notes

TARİHÇESİ
MÖ 2. yüzyılda Mısırlılara ait papirüs yaprakları üzerinde resimler bulunmuş, fakat bu kağıda iyi resim yapılamadığı ve korunamadığı için zamanımıza fazla örnek kalmamıştır.

8 ve 9. Yüzyıla ait UYGUR şehirlerinde minyatürlü el yazmalar bulunmuştur. Türklerin İslamiyeti kabul etmeden önceki devreye ait minyatürlerde Uygur prens ve prensesleri ve rahipler vardır.

13. yüzyıla kadar olan gelişimini gösteren minyatürler kaybolup gitmiştir.

“VARKA” ile “GÜLŞAH”, 13. Yüzyıl Selçuklu dönemini anlatan en güzel örnektir. Selçuklu Sultanı Gıyaseddin Keyhüsrev’e sunulan “ASTROLOJİ KİTABI” (Paris’de bulunuyor) doğu motifleri içeren, güçlü konturlar ve hafif gölgelendirme olan bir eserdir. Bu özellikte sanatçının Bizans minyatürlerini tanımış olduğunu gösterir.

Türkistan’da yaşamış MEHMET SİYAH KALEM kendine has bir ekol geliştirmiştir. İçinde Sultanın portresi olan “FATİH ALBÜMÜ” adlı derlemeleri vardır. Figürleri hacimli ve koyu renklidir.

Fatih döneminde Edirne’de yazılan “DİLSUZNAME” yada “GÜL VE BÜLBÜL adlı edebi eser önemlidir. Batı etkilerini yansıtan “HÜSREV-İ ŞİRİN” (Metropolitan Müzesi), Venedik San Marco Kütüphanesin’de yer alan İskendername dönemin önde gelen el yazmalarıdır.

“NİGARİ” ünlü portre ustasıdır. En ünlü eseri II. Selim’in hedefe ok attığı minyatürdür.

1465 yılında Amasya’da yazılmış olan “CERRAHİYE-İ HAKANİYYE” (Paris’de) taşra üslubunun önemli örneğidir.

Bu minyatürlerin en güzel özelliği, çeşitli cerrahi müdahaleleri çizgisel bir üslupla , yalın şekilde açıklamalarıdır.

İstanbul’da ise Fatih Sultan Mehmet, İtalya’dan Centile Bellini’nin de olduğu sanatçıları getirtmiş yağlıboya resmini, büstünü ve atlı portresinin olduğu madalyonları yaptırtmıştır.

Sinan Bey’in yaptığı “FATİH PORTRESİ” önemli bir eserdir. Padişahın gözleri dalgın, elindeki gülü kokarken, resmiyetten uzak bir şekilde tasvir edilmiştir.

Kanuni dönemi ile pek çok yenilik gelmiş, ŞEHNAMECİLİK başlamıştır (tarihi olayları yazarak kayda geçirirken, bir yandan da minyatürlemek). Savaşlar, fetihler, tahta geçişler, yabancı elçilerin kabulü ve bayram kutlamaları başlıca konulardır. “SÜLEYMANNAME” bu dönemde yazılmıştır.

Beyazıt döneminde deniz seferleri minyatürlenmiştir. En ünlü sanatçı “MATRAKÇI NASUH” topografik minyatürler yapmıştır.

16.yüzyıldan sonra parlak renkli süslemeler sadeleştirilmiş, minyatür üslubu, klasik bir yetkinliğe ulaştırılmıştır. “SEFER-İ ZİGETVAR” dönemin önemli eserlerindendir.

III. Murat zamanı en parlak dönemdir. Şenlikler minyatürlenmiştir. “NAKKAŞ OSMAN”en ünlü sanatçıdır.

Bu dönemde SİLSİLENAME’ler yani biyografi kitapları yazılmıştır. “ZÜBDET ÜT TEVARİH”de Hz. Muhammed’den başlayıp dönemin Sultanına kadar gelen önemli kişilerin hayatları yer alır. 6 ciltlik “SİYER-İ NEBİ” bu dönemde yazılmıştır.

III. Mehmet devrinde edebi eserlerde resimlenmiştir. FİRDEVSİ’nin “ŞEHNAME”si önemlidir.

16. yüzyılın sonu , 17. yüzyılda albüm resimleri öne çıkmıştır. “FALNAME”, I. Ahmet albümü önemli eserlerdir. Tek tek figürler ya da günlük yaşam sahneleri gösterilmiştir.

18.yüzyılda serbest minyatürler başlamıştır. Erkekler açık havada eğlenirken, sema ayini, müzik aletleri çalan figürler vardır. LEVNİ öne çıkan nakkaştır.

Batıya yönelişin başladığı Lale Devri’nden sonra minyatür sanatı gerilemiş, duvar resimleri öne çıkmıştır. 19. Yüzyılda çöküşünü tamamlayıp yerini batı resim tekniklerine bırakmıştır.