Notes

TEMEL DİNİ BİLGİLER
Akaid: İslam akaidi terim olarak, İslam dininin temel kaideleri ve inanılması zaruri hükümleri manasına gelir.

Teklif: İslam’da Allah’ın (c.c.), bir işi yapma veya yapmama hususunda kullarını yükümlü tutmasına teklif denir

İman: Bir terim olarak iman; Hz. Peygamber’i (s.a.v.) getirdiği haberler ve hükümler konusunda tasdik etmek, doğrulamak; onun haber verdiği şeyleri kabul edip doğru olduğuna gönülden inanmak demektir.

Mü’min: Allah’a (c.c.), Hz. Peygamber’e (s.a.v.) ve O’nun haber verdiği her şeye hak ve gerçek olarak yürekten inanmaya iman, bu şekilde inanılması gereken şeyleri kabul ve tasdik eden kimseye mü’min denir.

İslam: Terim olarak ise yüce Allah’a (c.c.) itaat etmek, Hz. Peygamber’in (s.a.v.) getirdiği şeylerin hepsini kalp ile tasdik edip dil ile söyleyerek Allah’ın (c.c.) emir ve yasakları doğrultusunda yaşamaktır.

Müslüman: Allah’ın (c.c.) dinine teslim olan, Hz. Peygamber’in (s.a.v.) din adına bildirdiği her şeye gönülden bağlanan, inandıklarını yaşamaya çalışan, ibadetlerini yerine getiren ve dinin güzel ahlakını davranışlarına yansıtan kişiye Müslüman denir. Kısaca İslam dinini benimsemiş, İslam dininden olan demektir.

Edille-i şer’iyye: Dinî deliller anlamına gelir. İslam fıkhının dört ana kaynağı Kur’an-ı Kerim, sünnet, icma ve kıyastır. Edille-i şer’iyyeye edille-i erbaa (dört ana delil) da denir.

Sünnet: Sünnet, Hz. Peygamberin (s.a.v.) yaşayışı, dinde tuttuğu yol, bizlere bıraktığı gelenektir.

Hadis: Hz. Peygamber’in (s.a.v.) söz, fiil ve takrirlerinin sahabe vasıtasıyla bizlere ulaştırıldığı metinlerdir. Hadisler, rivayetleri nesilden nesile aktaran kişilerin sayısı açısından mütevatir, meşhur ve âhâd şeklinde üç kısma ayrılır. Sağlamlık açısından da sahih, hasen ve zayıf olmak üzere üç başlıkta değerlendirilir.

Râvîlerin sayısı bakımından hadis çeşitleri:

Mütevatir hadis: Sahabeden itibaren her devirde yalan üzerinde birleşmeleri mümkün olmayan topluluklar tarafından rivayet edilen hadis, haber.

Meşhur hadis: Başlangıçta âhâd hadis kategorisinde olup sonraki zamanlarda yaygınlık kazanmış hadisler.

Âhâd hadis: Bir veya birkaç kişinin naklettiği haber, hadis. Haber-i vahid anlamına gelmekle birlikte mütevatir olmayan tüm hadisler için kullanılır.

Sıhhat derecesi bakımından hadis çeşitleri:

Sahih Hadis: İslam dininin emir ve yasaklarına uymada titiz davranan, Kur’an ve sünnete uygun bir anlayışa sahip olan, duyup öğrendiği hadisleri aynen başkalarına aktarabilen güvenilir ravilerin aralarında kopukluk olmadan birbirlerine aktardıkları hadis.

Hasen Hadis: Ravilerde hata etme ve yanılma gibi bir kusur sebebiyle sahih hadis derecesine çıkamayan hadis.
Zayıf hadis: Sağlamlık ve güvenilirlik açısından sahih ya da hasen derecesinde olmayan hadis.

İMAN VE İMANIN MAHİYETİ
İcmali İman: İslam’ın inanç esaslarını kabul etmekle gerçekleşir. İnanılacak şeylerin tamamına ayrıntıya girmeksizin inanmaya icmali iman denir. İcmali iman, kısaca imanın şartlarını kabul etmek demektir.

Tafsili İman: İman edilmesi gereken şeylerin her birine ayrıntılarıyla inanmaya da tafsili iman denir. Tafsili imanda öncelikle amentü esasları olarak bildiğimiz ve imanın şartları olarak kabul ettiğimiz altı iman esasına iman etmek; daha sonra da Hz. Peygamber’in (s.a.v.) getirdiği dine ait tüm inanç, ibadet, ahlak ve hukuk esaslarını gönülden kabul etmek gerekir.

İslam’ın İnanç Esasları: Allah’a iman, meleklere iman, kitaplara iman, Peygamberlere iman, ahirete iman, kaza ve kadere iman.

İSLAM ALİMLERİNİN İMAN HAKKINDA YORUMLARI
1-Kalp ile tasdik etmenin yeterli olduğunu düşünenler
2-Kalp ile tasdik edip, dil ile ikrar etmesi gerektiğini düşünenler
3-Kalp ile tasdik, dil ile ikrar ve ayrıca amel etmesi gerektiğini düşünenler. ( amel etmeyen fasık sayılır.)
4-Kalp ile tasdik, dil ile ikrar ve amel etmesi gerektiğini düşünenler. ( amel etmeyen kafirdir,dinden çıkar)
5- Sadece dil ile ikrarı yeterli bulanlar.
6- Sadece bilgiyi yeterli bulanlar.
Olması Gereken İman Şekli: Kişinin kalben Allah'ın varlığını kabul edip bunu diliyle ikrar eden ve davranışlarıyla gösteren kimsedir.


İMANIN GEÇERLİ OLMASININ ŞARTLARI
İslam alimleri bir kimsenin imanının geçerli olabilmesi ve kişiyi ahirette kurtuluşa erdirebilmesi için bazı şartlar belirlemişlerdir. Bu şartlardan bazılarını şöyle sıralayabiliriz:

1. İman yeis (ümitsizlik) halinde olmamalıdır. Hayatının son anında ve yaşamaktan tamamen ümidini kesmişken “iman ettim.” demek kişiyi kurtarmaz

2. Samimi bir imanda şüphe olmamalıdır. Mü’min, iman edilmesi gereken şeylere şüphesiz ve kesin bir şekilde iman etmelidir.

3. Mü’min, Allah’ın (c.c.) rahmetinden ne ümitsiz ne de emin olmalıdır. Korku ile ümit arasında bulunmalıdır. Bu durum, İslam kültüründe beyne’l-havfi ve’r-reca (ümit ve ümitsizlik arasında olma) ifadesiyle dile getirilir.

4. Dinde farz veya haram olduğu kesin olan bir hükmü kabul etmemek de imanın ruhuna aykırıdır.

5. İman, sadece sözde kalmamalı, samimi bir şekilde kalbin tasdikine dayanmalıdır. İmanın geçerli olabilmesi için bir insanın sadece diliyle iman ettiğini söylemesi yeterli değildir. Çünkü imanın yeri kalptir.

6. İman edilmesi gereken şeylerin tamamına eksiksiz bir şekilde iman etmek gerekir. İman edilecek şeylerin bir kısmına iman edip bir kısmına iman etmeyen kimseler mü’min sayılmaz. Çünkü iman bütünlük ister, iman esaslarının hepsine inanmayı gerektirir.

7. İmanın herhangi bir baskı, tehdit, zorlama olmaksızın kişinin özgür iradesiyle gerçekleşmesi gerekir.

İNANÇ BAKIMINDAN İNSANLAR

Mü’min: Allah’a (c.c.), Hz. Peygamber’e (s.a.v.) ve O’nun haber verdiği her şeye hak ve gerçek olarak yürekten inanmaya iman, bu şekilde inanılması gereken şeyleri kabul ve tasdik eden kimseye mü’min denir.

Münafık: Bir kimsenin Allah’ın (c.c.) birliğini, Hz. Muhammed’in (s.a.v.) peygamberliğini ve onun Allah’tan (c.c.) getirdiklerini kabul ettiğini söyleyerek Müslümanlar gibi görünmesine rağmen kalben inanmamasına nifak, böyle davranan kimselere de münafık denir. Münafık, İslam’da inanılması gereken esaslara kalbi ile inanmadığı halde söz ve davranışları ile inanmış gibi görünen kişi.

Kafir: İslam dininin inanç esaslarına inanmayan, Hz. Peygamberin (s.a.v.) yüce Allah’tan getirdiği dinin hükümlerinden birini veya birkaçını yahut da tamamını inkâr eden kimseye kâfir denir. İslam inancında müşrikler de kâfir olarak değerlendirilir. Müşrikler mutlak yaratıcı olarak Allah’ın varlığını inkâr etmeseler de O’ndan başka ilâhlar olduğunu kabul edip, onlara da taparlar.

Şirk: Terim olarak Allah’ın (c.c.) tek ilah ve gerçek mabud oluşunda, isim, sıfat, fiillerinde ve hükümlerinde Allah’a (c.c.) ortaklar koşmak demektir. Dinimizde Allah’a (c.c.) şirk koşmak günahların en büyüğüdür. Allah (c.c.), şirk dışındaki diğer günahları bağışlayabileceğini ancak şirk koşmayı kesinlikle affetmeyeceğini bildirmektedir.
Fısk: Dinin emir ve yasaklarına aykırı davranmaya, hak yoldan saparak dinin sınırları dışına çıkmaya fısk, bu davranışı sergileyenlere ise fasık denir.

Fasık: Allah’ın (c.c.) emir ve yasaklarına itaatsizlik eden herkes için kullanılır.

İHLAS
Samimiyet, içtenlik, kalbî ve karşılıksız sevgi, samimi bağlılık, doğruluk, temizlik, saflık, gösterişsizlik, tutum ve davranışlarda sadece Allah’ın (c.c.) hoşnutluğunu, inanç ve ibadetlerde yalnızca Allah’ın (c.c.) rızasını gözetmektir. Sözün öze uyması, riyakârlık ve ikiyüzlülükten uzak olmaktır.