Notes

?Mizaç nedir??

?Mizaç bir insanin dogustan kazandigi arti ya da eksi degerlerin içinde yüklü oldugu bir alt
yapidir. ?Insanlar karakterlerini
Sahsiyetlerini Kisiliklerini
Çogunlukla buna göre belirlerler
?Ve ne yazik ki herkes kendi mizacini iyi hatta ideal zannettigi için düzeltme ve olgunlastirma
yoluna gitmez Iste tamda bu yüzden

Mizacin kavramlarini bilirsek
4 temel mizactaki artilari gördügümüzde bu bana uyuyor

Eksileri gördügümüzdede bu bana uymuyor demeyiz Kimsenin mizaci ideal degildir
Mutlaka arti ve eksileri vardir Bu yüzden terbiye edilmeye ihtiyaci vardir Bunlara ilerde yine
deginecegiz insaallah ?Bu problem
insan psikolojisi
Disiplinin ana problemidir de aslinda
?Çünkü sorunlu
Ya da hasta olduguna inanmayan bir insana kim yardimci olabilir ki Kisi kendinde olan soruna
inanmazsa yardimci olabilirmiyiz Önce bize danisan kisiye sorunu anlatmamiz ve ikna etmemiz gerekir
?Psikoloji ilminin en büyük sikintisi insanlarin içlerindeki var olan bozukluklari insanlara bir
türlü yeterince anlatamamasidir Sorun danisilan kisinin
Danisana onda olan sorunu
Bu sorun bazen karakter özelliginde Bazende hastalik yönünde olabilir Bunu anlatabilmemiz gerekir
Farkettirmemiz gerekir Bu farkettirme o kisinin karar vermesine yardimci olacaktir ?Bununda sebebi
dedigimiz gibi bizdan kaynaklanmaktadir

?Mizaç çogunlukla yaradilistan Insana yüklendigi Içinde terbiyesi Dogruyu kanalize edilmesi
Olgunlastiilmasi gerekmektedir ?Ama sonuçta bu islem zor olmakla birlikte imkansiz degildir

?O yüzden süreklilik insana her zaman kazandiracaktir

?Mizaçdaki problemleri düzeltmenin formülü ise; O durum ortaya çiktiginda tam zitti bir duruma
kendisini kisinin itmesi
Ve zorlamasi ile olacaktir ?Mesela örnek verecek olursak;
Mizaci öfkeli bir tabiata sahip bir insanin öfkelinecek bir durum olustugunda bundan vazgeçmesi, Ve
kendini tebessüm etmeye zorlamasidir Bu kadar kolay bir tedavi yöntemi ilmi mizac
Sadece zitti ile dengelemek Itidale getirmek
?Bu belki biraz sasirtici ve zor gelsede ilaci budur

?Böyle durumlar ancak uygulandiginda tam olarak daha iyi anlasilacaktir Bugünden itibaren deneyin
göreceksiniz
Öfkelendiginizde gülümseyin Hem kendiniz rahatliyacaksiniz
Hemde karsi tarafin kalbi yumusayacak Bir çok seyin önüne geçmis olucaksiniz
?Karakter nedir??
Insanin Yaradilisindan kazandigi arti ve eksi huylarin bütünüyle mizaç demistik, Karakter de bunun
dogal sonuçlari kisinin tabiyatinin birer ürünleridir diyebiliriz

?Mesela örnek verecek olursak;
Mizaci bir agacin kökleri ne benzetecek olursak, karakterde bunun dogal uzantisi olan agacin dali
ve tabi meyveleridir diyebiliriz.
Bu agac görselini hafizaniza kaziyin Su anda belki bu agac yaslanmis Budanmaya ihtiyaci var gibi
düsünün
Bu budanacak kisimlar bizde olan negatif yanlarimiz oldugunu düsünün Evet sizlerle üç aylik bir
yola çiktik
Bu yolun sonunda agacimiz bu sekilde olacak insaallah Daha ileriki asamada meyve verecek
Buda ancak sizlerin gayreti ve sabri ile olucak insaallah ?Bu anlamda karakter en son gelisen
sonuçlaridir

?Ancak bunlarda terbiye edilmeye ve düzeltilmeye muhtaçtir ?Karakterle kisilik arasindaki fark ise;
Karakter yaradilistan gelen özelliklerin insan üzerindeki sekillenmesidirki
Bu sekillenme düzgünlestirilmediginde,
Çürük bir meyva gibi insanin agzinin tadini bozacaktir Iste tamda bu yüzden Çürük bir meyve gibi
agzimizin tadi bozulmasin için bunu yapmak zorundayiz
?Kisilik ise ; sonradan aklina Fikrine Yetistigi ortama
Ve kültürüne göre sekillenen insanin kendi kendisine Biçtigi bir kiyafettir
?Bu kiyafet kisinin kendi bilinci ve iradesiyle olustugu için sorumluluguda,ceza ve mükâfati da o
oranda olusacaktir Kisiligimiz bizim kiyafetimiz ise
O kiyafet kendi bilincimiz ve kararlarimizla olusturdugumuz için
Bizi ya dünyada ve ahirette cennete yada cehenneme sürükleyecektir ?Mizaç nedir açikladik Karakter
nedir onu da açikladik

?Simdi sahsiyet nedir onu açiklamak istiyorum

?Sahsiyet nedir??

?Sahsiyet insanin örtüsüdür
?Insanin terbiyesidir
?Insanin Ma'nevi zihniyetleridir
?Insanin olgun huylari'dir
?Güzellikleridir
?Sabridir
?Itaatidir
?Gayretidir
?Duygululugudur
?Tefekkürüdür
?Ve en güzel takvasidir
?Yani sahsiyet;
Kur an'in bastan sona insanda yapmak istedigi ve görmek istedigi tüm degerlerin en kisa adidir
?Sahsiyet Allah'i dogru anlamak Ona kul olmaktir
?Sahsiyet Allah için sevmek Allah için bugzetmektir
?Sahsiyet
bir yoksula yardim etmek ekmegini onunla paylasmaktir
?Sahsiyet Az uyumak

Az konusmak Az yemektir
?Sahsiyet
Allah adi Anildiginda kalplerin titremesidir
?Sahsiyet
Insanlara sevkat ve muhabbetle yaklasmaktir
?Sahsiyet
Asla hiçbir isinde Allah'in gazabina sebep olacak fiilleri islememeye çalismaktir
?Sahsiyet
Allah'in huzuruna kalbi mutmain le gitmeye gayret etmektir
?Sahsiyet
Kisinin kendini düzeltmesi Allah'in ahlakiyla ahlaklanmasidir

?Suara /80
Hastalandigimiz zaman sifa veren O'dur

?Hastalandigini da sifa veren o

?Aslinda ayeti kelimelerin normal seyrine baktigimizda ibrahim aleyhisselam Bana hastaligi veren de
odur, Sifayi veren de .
Demesi gerekirdi ama dememistir

?Bunu dememesi söyle yorumlanmaktadir

?Tabiatta asil olan sihhattir

?Dünyaya gelen insanlarin hepsi sihhatli olarak dünyaya gelirler

?Sonradan Çevrenin etkisi ile hastalanirlar

?Sonradan gelen bu arizi olaylarda bizlerin de davranislarimizin etkisi vardir

?Ama hastaligi veren yine Allah c.c
Her hastaligin sifasini yaratmistir ( buhari k. Tib)


?Ya hani hangi hastalik olursa olsun, O hastaligin sifasi da; Bu yeryüzündeki Petrolün de
Çiçeginde Tasinda Daginda
Mutlaka bulunmaktadir


?Bizlere düsen aramak ve de bulmaktir Iste simdi aramaya basliyoruz HazirmisinizIlmi tip

Tabip her iki ilmede muhtactir
Tabip, ilmi yani nazari yani teorik bilgileri edinmeli
Ve ilmi yani pratik bilgiyide uygulamali olarak ögrenmelidir Nazari ve ameli olarak iki ana bölümde
incelenir Nazari yani teorik olan bölüm 4 kisimdan olusur 1-umur-u tabiyyeyi tanimak

2-vücudun ahvalini tanimak

3-sebepler ( nedenler) i tanimak 4-belirtileri tanimak
Ameli bölüm 3 kisimdan olusur

1-tedbir 2-ilaç
3-operasyon UMUR-U TABIIYE (DOGA OLAYLARI)
Tip umur-u tabiiyenin subelerindendir. Tibbin ilmi (nazari) ve ameli olmak üzere iki ana bölümü
vardir. Insanin vücuda gelmesi ve itidalde (dengede) olmasi umur-u tabiiye islemlerine baglidir.
Umur-u tabiiye 7 kisimdir:
1 – Erkan (unsurlar) 2 – Mizaçlar
3 – Ahlatlar (hiltlar) 4 – Organlar
5 – Ervah (ruhlar)
6 – Kuvveler (güçler)
7 – Ef’al (fiiller – islemler) 1 – UNSUR: KUVVETLER
3 – ANASIR-I ERBAA: 4 ELEMENT
4 – MIZAÇ: YARATILIS ÖZELLIKLERI
A – Mizac-i cibilli: dogustan gelen mizaç B – Mizac-i sihhi: saglikli mizaç
C – Mizac-i marazi: hastalikli mizaç (sui mizaç) 5 – AHLAT
5– AHLAT UYUMU
6 – NÜZUC: RAFINE
7 – AHLATIN BIRBIRINE GALEBE ÇALMASI (BIRDIGERINI YENEREK ETKISINI AZALTMASI)
a – Maddi sebepler: Beslenme, cografya, iklim,toplum. b – Faili sebepler: islemi yapan özellikler.
c – Suri sebepler: sekli degistsren sebepler.
d – Kai – Nihai sebepler: sonlandirici (hedef) sebepler. 8 – Kan
A – Tabii kan
B – Gayri tabii kan 9 – Balgam
A – Tabii balgam
B – Gayri tabii balgam B1 – Mukoz
B2 – Ham balgam
B3 – Mai – akiskan, sulu, yogunlugu seyrek balgam B4 - Cessi – koyu,yogun balgam
B5 – Tuzlu balgam B6 – Eksi balgam
B7 – Kekre – burusturucu,balgam
B8 – Tatsiz balgam Bunlari sirayla açiklayamaya çalisayim Insaallah konu basliklarimiz bunlardan
ibaret olucak
Çok iyi not edin

Bunlari güncelleyerek yazacagim UNSURLAR

Kadim bilgi bize kâinatin dört unsur (element) dan meydana geldigini bildirir. Bu dört unsur
sirayla:
1 –Toprak
2 – Su
3 – Hava (rüzgar)
4 – Ates (enerji) olarak adlandirilir. MIZAÇLAR
Müsterek ve müsterek olmayan (yalnizca kendisina has özellikleri vardir. Bunlar genel anlamda.


Toprak
Geleneksel tip bize topragin dört unsurdan biri olmakla birlikte, birebir bizim lugatimizdaki
anlamlar manasina gelmedigi bilgisini verir.
Burada kast edilen toprak mutlak agirliktir ve çevresindeki diger unsurlari kendisine çeker.


Özellikleri: Sakinlik ve sabitliktir. Topragin bu özelligi çekim gücü sebebiyle üzerindeki sabit ve
seyyar tüm varliklarin ana formlarinin sekillenmesine ve bütünlügünü korumasina sebebiyet verir.
Hücre çekirdegi ve atom çekirdekleri bu anlamda ele alinir.
Ve yine (uzay boslugundaki) kati ve çekim gücü olan her madde toprak tanimina girmektedir.


Cisimleri bir arada tutan toprak unsurudur. Eger bir cisimde toprak unsuru olmasa o cisim
parçalanir ve sekli bozulur.


Not: Vücudun en temel maddesi toprak unsurudur ve bedeni en son bu unsur terkeder.


Topragin mizaci: Disaridan bir etki gelmedigi sürece, kuruluk ve sogukluktur. Su

Su nisb-i yani topraga göre az havaya göre çok olan bir yogunluga ve çekim gücüne sahiptir.


Su topragin mutlak sabitligi ve çekim gücüne uyum saglayarak topragin müsaade ettigi ölçüde
yeryüzünü (vadilerdeki akarsular, gölller, denizler vs.) olarak sarip sarmalar .


Bununla birlikte su bünyesine girdigi diger elementlerin yumusamasinda ve kolay sekillenmesinde en
önemli etkendir.


Suyun mizaci: Islaklik ve sogukluktur.


Not: kuru unsurlar nemli unsurlardan nemi çekmekle birlikte sekil degistirmeleride kolaylasir.
Nemli unsurlar ise kuru unsurlarla karisinca nemi azalmakla birlikte kivamlari artar.

Bu mantikla maddelerdeki toprak unsurunun galebe çalmasi (üstün gelmesi) mizacindaki kuruluktan
sebep, maddenin kivaminin artip sabitlenmesine, ayni maddeye su unsurunun galebe çalmasi ile de,

maddenin kivaminin seyrelip deforme olmasina sebebiyet verir. HAVA Nispi hafifliktebir unsurdur.
Suyun etrafini sarar. Baska unsurlara karismasi ile karistigi unsura genlesme ve hafiflik
kazandirir.


Yaratiklarin yumusamasina ve hafiflemesine sebebiyet verir. Dis etkilere karsi sudan daha
uyumludur.

Not: Ibn-i Sina’nin tarifi ile tüm gazlar hava gurubuna girmektedir.


Havanin mizaci: islak ve sicaktir. ATES

Mutlak hafif unsurdur. Diger unsurlarin en hafifidir.

Atesin özelligi havayi, su ve topragin bünyesine transfer edilmesini saglamaktir.


Yaratiklarin bünyelerindeki maddelerin birbirine karismasina, pismesine ve olgunlasmasina sebep
olur.
Bu mantikla ates esittir enerjidir denilebilir. DÖRT UNSURUN BIRBIRIYLE ETKILESIMI


Her unsur birbirine galip olmak ve galip olmak istedigi unsuru kendine katmak ve kendi parçasi
haline getirmek ister.

Bu baskin olma istegine KAIN, galip olma durumuna KÜN,
maglup olma durumuna ise FASID denir.


Her iki unsurun birbirine galebe çalamamasi (yenisememesi) durumuna ise ISTIHALE denir. MIZAÇ – TÂB
– DOGA


Bünyedeki unsurlarin birbirine galebe çalmasindan sonra ortaya çikan duruma verilen isimdir.

Örnek: Toprak ve suyun uyumlu bir sekilde karisimina çamur denir. Topragin asli mizaci kuru ve
soguk olmasina ragmen
su ile karisip çamur haline geldiginde artik soguk ve nemli bir mizaçtadir. Herseyin mizaci vardir.
Örnegin: Ay vegünesten gelen enerji, cografyanin ve mevsimlerin mizacini belirler.
Buda bizlere belirli iklim ve cografyalarda yasayan insanlarin beslenme aliskanliklarini

bu mizaçlar üzerine belirlemelerinin gerektigi bilgisini verir. Kiyi kesim (örn: Karadeniz)
insanlari soguk ve nemli cografyada yasayip
üstelik mizaci soguk olan balik tüketimini çogunlukta tuttuklari için mizaçlari balgam a
dönmektedir. Bu mizaç ise eklem hastaliklarini tetikler.

Ilm-i mizaç ise bu tip rahatsizliklara mizaci kuru olan sarimsak ve biberi tavsiye eder. veya kuru
ve sicak cografyanin
( örnegin urfa)
Iklimsel ve cografik kuruluguna ragmen beslenme sekillerinde kirmizi et ve aci üzerindedir.


Bu tip iklimsel ve sicaklik ve kuruluk beslenme aliskanligi ile de birlesince; Safra ve sovda
mizacini artirip
Karaciger rahatsizliklari Sindirim sikintilari Ülser
Basur Kalp
Tansiyon V.b

Rahatsizliklari tetikler Ilmi mizaç ise;

Bu tip rahatsizliklara zaten ellerinin altinda bulunan ve mizacen soguk olan karpuz Bol su
Marul Ayran
Ve salataligi tavsiye eder Bununla birlikte Gerek çekim güçleri
Ve manyetik sualari sebebiyle

Gerekse; kendi günes sistemimizdeki gezegenler ve uzak yildizlarin dahi mizacimiza etkisi vardir
Ayrica

Mevsim döngüleri

Ayin gökyüzündeki halleri,

Ve günün saatleri dahi mizacimiz üzerinde etkisi vardir Bu döngüler tek tip olmayip

Kimi mevsimler
Örnegin; yaz sicak mizaclilar için sikintili ise,

Kista soguk mizaclilar için problemdir Kadim hekimler senelerin içindeki bu faideli ( esref)
günleri ve saatleri belirlemis olup

Bunun tam tersi olan tarih dlimlerini de tespit etmislerdir Yapilan istatikler isiginda kameri
olarak kabul edilen takvimin 13/14 üncü günlerinde
Kisisel ve toplumsal kavga olaylarinda, Trafik kazalarinda,
Savaslarda,

Suç oranlarinin yükselmesinde

Cinayet ve intihar vakalarinda belirli bir artis tespit edilmistir. Kadim tarih ve dini kayitlar
Davut ( a.s) dan günümüze ulasan bu ilimi bize haber verir Bu ilim üzerinden gerek kisisel
Gerek toplumsal Gerekse askeri
Ve siyasi her alanda herhangi bir programa baslamadan evvel, dönemin gök bilimcileri tarafindan
hazirlanan gök takvimleri ( necm nameler)
dikkate alinirdi
Bu alimlere eski lisanda bu gün ne yazikki kötü söhretle anilan müneccim ismi verilirdi Eskiden
osmanli zamaninda hekimler tayin oldugu beldeye gittiginde Bu bilgilere göre hareket ederdi
Günün mizaci

Gece:
Günesin batisindan tekrar dogus anina kadar olan zaman dilimidir


Gecenin mizaci, gündüze nazaran soguk ve nemlidir Sabah;

Günesin dogus anindan gökteki en üst noktaya varis ani ( öglen ezani) na kadar olan zaman dilimidir

Mizaci; nemli ve sicaktir Öglen: Günesin en üst noktasi olan zaman dilimi baslangicindan
Gölgelerin boyunun cisimlerin iki kati uzunluguna vardigi zaman dilimi araligina ( ikindi ezanina
kadar olan dilim)
verilen isimdir


Mizaci; kuru ve sicaktir Ikindi:

Öglenin bitis vaktinden
Günesin batisina kadar olan zaman dilimidir

Mizaci; kuru ve soguktur Gecenin nemi sabah günesinin kendini göstermesiyle Öglen saatine kadar
buharlasmaya baslar


Var olan çig damlalari ilk saatlerle birlikte yükselmeye baslar


Öglen saatleri ikindiye kadar yeryüzü kuru olarak seyreder


Ikindide serinlemeye baslayan yeryüzü gecenin ilk saatlerinden sabaha kadar yükselen neme tekrar
kavusur Bunlari niye yazdim

Hacamat yapacaginiz kisinin mizacini bilirseniz Günün hangi saatinde
Hangi mizaca hacamat yapacaginizdada tam isabetli karar verebilesiniz diyd yazdim Mevsimlerin
mizaci

Ilkbahar: Kistan kalan karin isinma sebebiyle erimesi ve yagislarin artmasiyla sicak ve nemli bir
mizaca sahiptir Yaz:

Gecegenimizin yörüngesinin günese en yakin oldugu seyrettigi dönem olan yaz,

Günesten en çok istifade eden mevsim olmak sebebiyle kuru ve sicak bir mizaca sahiptir Sonbahar:
Günesten uzaklasan gezegenimiz sogumaya ,
günesten istifadesi azalan bitkilerin özsularini geri çekmesi sebebiyle sararan yapraklarinin bize
verdigi isaretle

Sonbahar soguk ve kuru bir mizaca sahiptir Kis: Gezegenimizin günesten en uzakta seyrettigi yörünge
kis mevsimidir.

Yaz mevsiminde atmosferin en üst tabakalarina yükselen su atmosfer ve yeryüzünün sogumasi sebebiyle
bu mevsimde kar ve yagmur olarak geri döner.

Kis mizaci islak ve soguk bir mevsimdir Bazi mizaclara ilk etapta mizacina göre beslenme vermeden
hacamat yapmiyoruz zaten
Ama olduki bir sovda mizac hacamata geldi Günün saatini öyle bir ayarlamalisinizki
Sovda olan saatte hacamat yaparsaniz cani yanar Bir dahada gelmez

Ama sovdanin zitti neydi
Sicak islak saatte yaparsak cani daha az acir Evet Bismillahirrahmanirrahiym
Egitimimizin hayirlara vesile olmasi için el fatiha

Mizaç, Ibni Sina’nin 1200 yil önce yazdigi el kanun i fit-tib eserinde tespit edilip,
Yakin tarihimizde ise Bilinen en meshur eser olan
Erzurumlu ismail hakki hz lerinin marifetname eserinde sumullu olaral izah edilmektedir Kisaca izah
etmek gerekirse;
Mizaç canli ve cansiz her yaratikta var olan bir özelliktir

Ve bugunkü anlamda nem , kuruluk, Sicaklik, sogukluk

Nispetleriyle ölçülmektedir.
Mizaç
Kadim tipta
Cematat dedigimiz cansiz varliklar olan ( metaller, tasinabilir olanlar ve ahsap) grubunda, Nebatat
olarak adlandirilan tüm bitki grublarinda
Ve hayvanat olarak adlandirilan insan hariç tüm yürüyen, sürünen, yüzen ve uçabilen hareket
halindeki canlilarda sabit olup

Insanlarda degiskendie Simdi kisaca ön bilgi verdikten sonra gecen hafta kaldigimiz yerden devam
edelim insaallah
Mevsimlerin mizacini isledik Simdi
Cografyanin mizaca etkisi nedir?

Ibn i sinanin tanimlamasiyla yasadigimiz kitanin ana karakteristik özellikleri olmasiyla birlikte,
o kitadaki cografi sekillerinde mizaca etkisi vardir Cografi mizaclar genel siniflandirmada:
Daglar; soguk-kuru Çöller; sicak -kuru
Deniz kiyilari; soguk - nemli Olarak adlandirilir Örnegin;
Daglar yasadigimiz bölgenin kuzeyinde bulunuyorsa mizaç sicaklasir Güneyde bulunuyorsa sogur
Eger deniz yasanilan bölgenin güneyinde ise sicak
Kuzeyinde bulunuyorsa soguktur Bu esaslar üzerinden karadeniz bölgemiz cepheden kuzeyde karadenizi
görmekle birlikte
Sehirlerin güneyinde siradaglar bulunmasi sebebiyle soguk ve nemlidir Akdeniz bölgemiz kuzeyinde
toroslar Ve güneyinde akdenizin bulunmasi sebebiyle sicak ve nemli bir mizaca sahiptir Yedi iklim (
yedi cografya)

Hikmet sahipleri cografyayi kuzey ve güney olarak ikiye ayirmakla birlikte, ibn i sina’ dan önce
cografi bölgelerin o zamanki ölçüm birimleriyle her onüç derecede bir degisim gösterdigi bilgisi
bize ulasir Ana hatlariyla belirtmek gerekirse ,
bugün ekvator bölgesi olarak bildigimiz hizaya denk gelen cografi bölgeler mizaca en en sicak (
afrika) ve en önemli ( amazon)
bölgelerdir Ekvator çizgisinden her iki kutuba dogru olan uzaklasmalari da mizaçlar nem ve isi
farkliliklari gösterir

Örnegin; bugün dönenceler diye adlandirilan bölgelerin kismen alt ve üst kisimlarina gelen
cografyalar da mevsimler mutedildir yani dört mevsim tam olarak yasanir
ve kutup bölgeleri mizaca en en kuru ve soguk bölgeler olarak adlandirilir. Bitkilerin mizaci 4
unsur
bitkilerde de vardir ve bitkilerdeki mizaçlar cematata nazaran daha baskindir
Bitkilerin mizaci kimi zaman dokunarak tensel temas la,
Kimi zamanda yenildikten sonra vücuttaki belirtilerle ortaya çikar. 1- yenilmek sebebiyle vücudu
isitan bitkilerin mizaci sicak ve islaktir

2- yenilme ve temas sebebiyle vücuda sicaklik verdikten sonra susama ve hararet veren

ve tekrar kullanimlarinda vücutta yanma kasinti ve kizarikliklara sebebiyet veren bir bitkiler
sicak ve kuru mizaçtadir

3- vücudun hararetini kessem susuzlugunu dindiren, tekrar kullanimlarinda vücut enerjisini düsüren
bitkilerin mizaci islak ve soguktur

4-vücudun isisini düsürmek ile birlikte susuzlugunu kesmeyen ve tekrar kullanimlarda kuruluk ve
kilo kaybina sebebiyet veren bitkilerin mizaci kuru ve soguktur Örnegin

Ceviz/ hurma : sicak kuru Armut/ kavun: sicak nemli Yesil erik/ eksi nar: soguk kuru
Karpuz/ salatalik: soguk ve nemli mizaclara sahiptirler Tat
Lezzet Koku
Acilik gibi özellikler bitkilerin yetistigi cografya Toplama
Stoklama
Ve kurutma usullerine göre farklilik gösterir Bunlara ilerdeki derslerde daha detayli deginecigiz
Hayvanlarin mizaci

Hayvanlarin davranis, huy,süt ve etlerinin farkliligi O hayvanlarin mizaclarindan kaynaklanir


Hayvanlarda genellikle dört mizaç bulunmasina ragmen genellikle bir mizaç galiptir


O sebepten hayvanlarda bir huy baskindir Ve o huya baglidirlar

Bünyelerindeki baskin mizaç bir gruba dahil olan hayvanlari baska bir grup hayvanlarla

bir arada bulunmalarina müsaade etmez Örnegin;

Yirticilar diger hayvanlarla ayni mekan içinde bir arada duramaz


Lakin insan birden fazla erkanin sahip olmasina ragmen bu Erkanlarini gizleyebilir ,dengeleyebilir
veya farkli huylarini baskin gelebilir.

Yirtici hayvanlar da mizaç kuru ve sicaktir ve ates unsuru galiptir ( aslan , kaplan v.b) Kisaca
ilmi mizaç üzerinden hayvan karakterlerine göz atarsak

Köpek solda unsuru yüksek bir hayvan olmasi sebebiyle, toprak unsuru galiptir. Bünyesindeki toprak
unsuru köpegi sabitler,
solda ahlati ise O’nu arastirmaci ,merakli, dakik ve disiplinli yapar. Aslan kan mizaci sebebiyle
cesur ve yirtici bir hayvandir


Karinca sovda mizaçli dikkat ve disiplinli

Agri safra mizaçli faydali ( bal) ve ayni zamanda zararli ( ignesi)

Esek balgam mizacli, kandirilmaya müsait mizaçlardadir Hayvan etlerinin ilmi mizac sonucu genel
tahlili: Deve eti: sicak kuru
Büyük bas( inek, öküz, dana v.s) eti: soguk ve kuru Kuzu eti: sicak islak
Balik eti: soguk islak
Keçi eti: soguk islak mizactadirlar Cemaatatin mizaci Esyalar
Mineraller Madenler
Ve etrafimizdaki tüm camatatinda mizaci vardir Örnegin; alçi soguk islak bir mizaca sahiptir
Bu sebeple soguk ve nemli beldelerde ilmiye mizaca göre alçi kullanimi sakincalidir


Çünkü mizaci soguk islak olan alçi iklimin soguklugunu ve islakligini artirir

Soguk ve islak mizacin yogunlugu ise içinde bulunan insanlarin uyku ve rehavet artimina sebebiyet
vermekle birlikte, eklem rahatsizliklarina tutulmalarina da sebebiyet verir
Ilmi mizaç bu tip iklimlerde ahsap yapi malzemelerinin kullanimini tavsiye eder Alçiyi nazaran eski
tarz saman ve çamurdan yapilan tuglalardan ( kerpiç)
Imal edilen evler içinde ikamet eden kisilerin daha ferah ve canlilik hissetmesine yol açar Simdi
herseyin mizacini ögrendikçe hastaliklarin sebebide yavas yavas anlasilacaktir degilmi ?Gidalarin
mizaci

Gidalarimiz sadece yemek ve içmek degildir

1- görsel gidalar:
Gördügümüz her manzaranin bir mizaci vardir


Ve her manzara insanin mizacini etkiler

Kimi manzaralar insani isitir ve heyecanlandirir

Kimi manzaralar ise insani sogutur, depresyon, solgunluk, karamsarliga sebebiyet verir Modern tip
renklerin bünyeye farkli etkilerinin oldugunu tespit edip insanin sevdigi renk üzerinden ruh
yapisinin ve ruhsal durumunun degisiklik gösterdigi iddiasini bulunmustur

Ilmi mizaç ise bu tespiti yaklasik 1000 yil öncesinden tespit etmistir Kisaca örneklemek gerekirse
Sari ve kirmizi renkler sicak mizaç grubuna dahildir
Siyah ve beyaz renkler ise soguk mizaç grubuna dahildir

Mavi ve yesil renkler mutedil mizaçta olmakla birlikte, Yesil sicak mizaca kayarken mavi renk ise
nispeten soguk mizaca kayar
Ayrica kirmizi renk ise sicak ve islak mizaçtadir


Dikkat çekici olan sudur ki hünnap ,nar ,safran gibi kirmizi gidalar kan hücrelerinin yenilenmesine
sebebiyet verir 2- Isitsel gidalar:

Tüm seslerin insan mizacini etkisi vardir

Örnegin; ask kelimeleri isiten insan isinir ( kalp çarpintisi artar) Nefret içeren kelimeler insani
sogutur
Muhabbet içeren ümitvar kelimeler insani isitmakla birlikte, Içinde zina içeren namusu hedef alan
Galiz hakaretler kanin beyine yükselip ani hararet kaybiyla insani sogutur


Iyi kelimeler insanin içini ferahlatirken

Kötü kelimeler insanin enerjisini alip mizacinin sogumasina sebebiyet verir Japon bilim adami
prof.Masaru Emato
Farkli sulara degisik zamanlarda

Dua Hakaret
Ve farkli makamlarda müzikler dinletip, su moleküllerinin
bu dinletiler Sonucu dondurarak altigen yapisinin iyi ,güzel ,hos hitaplar karsisinda, Muntazam bir
görünüme sahip olmakla birlikte

Menfi sözler Ve müzikler karsisinda da deforme oldugunu tespit etmistir


Hatta aslen moleküler yapisi bozuk olan sularin güzel ve hos dinletiler Sonucu tekrar asli, dogal
ve güzel yapisina kavustugunu tespit etmistir 3- Kokusal gidalar:

Diger gidalarda oldugu gibi kokusal gidalarinda mizacimiza etkisi vardir Tatli ve rayihali kokular
sicak
Eksi ,nem ,kafur ,
kepek tarzi gidalar soguk mizaçlidirlar Örnegin depresyon soguk mizaç sebebiyle olur
Ilmi mizaç depresyon tedavisi için sicak koku kullanimini tavsiye eder 4-Manevi gidalar:

Mizaci sicak olan insanlar olaylara pozitif bakarlar Fikirleri etkilidir
Ruhlari istikamet üzeredir

Ve kolay kolay degisim göstermezler


Mizaci soguk olan insanlar ise olaylara negatif bakarlar Üzüntülü, karamsar bir yapiya sahiptirler
Ruhlari zayif ve isleri temelsizdir
Mizaci soguk olanlarin isleri sürekli bozulur Kibir
Hirs Kin Hased
Mizaci sogutmak da birlikte

Tevazu Muhabbet Cömertlik Digergamlik
Ve baskalarini sevmek mizaci isinmasina sebebiyet verir


Maddesel korku ve haset soguk mizaçli insanlarda çok çok görünmekle birlikte, Sicak mizaçli
insanlarin da mizacininz olmalarina sebep verir

Cömertlik ve cesaret sicak mizaçli insanlarda görülür 5-Temas ile kazanilan gidalar: Temas
ettigimiz her seyin mizaci vardir
Sentetik elyaf var insan vücuduna asla uymazlar

Naturel ipliklerden dokunan tekstil ürünlerini mizacimizin dengede tutulmasinda daha uygundur
Naturel tekstil ürünleri vücudumuzda daha iyi uyum saglayip anlasirlar
Örnek vermek gerekirse Yün cildi ve mizaci isitir
Pamuk ise cildi ve mizaci sogutur

Alt islatma sorunu çocuklarda bel bölgelerinin sogumasi ile baslar Ilmi mizaç ise bu gibi sorunlara
yün yatak tavsiye eder
Pamuklu tarzi dösek nevresimler çocuklarda alt islatma sorununu tetikler Maddesel korku ve haset
soguk mizacli insanlarda çokça görünmekle birlikte

Sicak mizacli insanlarinda mizacen sogumalarina sebep verir


Cömertlik ve cesaret sicak mizacli insanlarda görülür 6- Yiyecek ve içeceklerin mizaci: Sicak
mizaçlar ( en sicaktan itidale dogru siralanmistir)
1- yakici keskin aci ( biber acisi) 2- Normal aci ( salatalik acisi)
3-Tuzlu 4-Tatli

Tatli lezzetler bu mizaclar içinde itidale yakin olandir


Soguk mizaclar ( en soguktan itidale dogru siralanmistir) 1- Buruk ( musmula)
2-Kekre ( ayva) 3- Eksi
4- Tatsiz ( tereyagi, siviyag)

Tatsiz lezzetler bu mizaclar içinde itidale en yakin olanlaridir


Tatli lezzetler— sicak ve sulu

Aci , tuzlu ve yakici ( keskin) lezzetler— Sicak ve kuru

Eksi lezzetler—soguk ve kuru

Tatsiz , buruk lezzetler—soguk ve islak mizaca sahiptirler Önemli not:
Simdiye kadar
4 unsuru anlattik

Ve onlardan hasil olan ahlarlari anlattik

Ama 5. Rükn olan ruh ( manevi rükn) galip gelirse , mizaclarda tahmin edilenin üzerinde bir
harikuladelik de ortaya çikar

Dua okunan sular, nisan yagmurunun harikuladeligi

Hz. Ibrahim ( a.s) in ateste yanmamasi ve günümüzde sahit oldugumuz japon bilim adaminin deneyleri
v.b

Bu sebeple tibbi nebevi helal ve tayyip gidalari tavsiye edip, haram ve süpheli gidalardan da uzak
durmamizi emreder

Tibbi nebevi maddi ve manevi erkanlari da kapsar AHLATLAR Hilt ve ruh:
Tabiatta bulunan erkan( rüknler)
Insan bedeninde ahlat olarak isimlendirilir

Hilt vücudun akiskan ve islak bir maddesidir Ve vücut içinde hareket halindedir

Bulundugu yer damarlar ve organlardir


Hilt
1- Kan
2-Balgam 3-Safra(öd) 4-Sovda

Olmak üzere dört çesittir
Tümüne birden ahlat denir. HAZIM Dört sekildir
1- Midedeki hazmin bagirsaklara kadar olan KILOS ( çorba kivamina gelmesi) Islemine verilen isimdir

2- Karacigerde kimos durumana gelmesi islemine verilen isimdir 3 ve 4- Damarlarda enzimlerin
hücreye ulasma islemi.
Fazlaliligi ter, vücut kiri, iltihap , keratin ( saç ve tirnak) ve karbondioksit olarak ayrilir
Gidalarin agiz yoluyla alindigi andan itibaren,

çigneme performansi ,

Agizdaki salyalarin ve tükürügün gidaya katilmasi Yutulma islemi
Midedeki Asit ile karisip Ögütülme isleminin belirli bir asamaya gelmesinden sonra

Bagirsaktaki emiliminden ve bagirsak hareketlerinden sonra
karacigeri KILOS adi verilen çorba kivaminda bir madde olarak ulasmasi,

Ardindan karacigerde isi ile enzimlenip KIMOS haline gelme islemi dört maddede anlatilmistir. NÜZUC
1-Sebebi maddi ( gida)
2-Sebebi faili ( sindirim)

3-Sebebi suri ( kilos a dönüsümü)

4- Sebebi kai — nihaisi ( karacigerde dört ahlata ayrilip, vücuttaki hücrelere etkisi) Bahsi geçen
dört hilt birbirine ne kadar denk ise vücutta o kadar sihhatlidir

Ahlatin bir kismi ( safra ve sovda)
Aslan kurum mizaçta olmakla birlikte, vücutta dolasimi esnasinda Islaktirlar.

Aksi taktirde bu ahlatlilar islaklik olmadan harekete geçemezler


Ahlat birbiriyle sürekli etkilesim ve kombinasyon halindedir

Ana rahminde ilk olarak hilt yaratilir, ardindan diger organlar yaratilir. 4 AHLAT Nüzuc: gidanin
mükemmel bir sekilde sindirimi,
Isabetli bir sekilde Ahlata dönüsümü,
Ve her hiltin düzgün uyumlu ve sagliga faydali bir sekilde olusmasina verilen isimdir. Gidanin ve
bünyenin hilti yogunsa nüzuc bu hilti seyreltir, eger seyrekse yogunlastirir.

Her bir maddenin sekillenmesinde sebebi ve Fiile ihtiyaç vardir ki, sebepler bahsinde bu konuyu
isledik 1- Kan (dem):
Dis ortamda karsiligi hava elementine denktir. A-Tabii kan
Kan sicak nemli ve kirmizi renkte bir sividir
Kismii bir bölümü kemik olmakla birlikte , çogunlukla karacigerde olusmaktadir. Ahlatlarin faide
siralamasinda en üst ve en iyi mertebe kana aittir.

Kan mizaci sicak benimdi olanlara çok,
Mizaci soguk ve kuru olanlari az olmak üzere organlara ulasimini saglar


Kalp Karaciger
Ve kaslar kandan en çok istifade eden organlardir

Kan insanin en çok çocukluk devresinde olmakla birlikte, mevsimlerden yaz, Aktivite ( spor),
Huylardan dogal mutluluk, Renklerden kirmizi, Kokulardan hos kokular,
Lezzetlerden tatlilar sebebiyle ürer ve çogalir. Kanin kivami mutedildir. B-Gayri tabi kan:
Gayri tabii ( anormal) kan ise Kivam olarak ya çok koyu

Ya çok seyrek bir durumdadir

Bozulmasina sebep fasit bir hilt ile karismis olmasidir Normal kanin olusabilmesi için dört sebep:
1- Sebebi maddisi :
Mutedil yiyecekler ve içecekler, tatli lezzetler 2- Sebebi failisi: orta hararet
3- Sebebi surisi: iyi pismemis nüzuc-u kamil

4- Sebebi kai( nihaisi): Vücudun gelisimi ,mizacinin sicak ve nemli olarak muhafazasi. Vücutta
tüketilen maddelerin ikmali ve canliligin artmasi. Bismillahirrahmanirrahiym

Ramazan tedbirleri

Resululah s.a.v Efendimizden bize ulasan
Peygamberimiz orucunu helva veya dogal bir tatli ile açarmis Bulamazsa; dogal seker veya hurma ile
açar onuda bulamazsa Ilik su ile iftar edermis
Orucunuzu , kaynarken ocaktan alinip ilitilmis su ile açin

Suyu çok kaynatmayin

Bir dakika kaynayinca hemen atesten alin , ilitin ve için

Su çok kaynarsa özellikleri kaybolur Az kaynamis ilik suya dogal seker veya dogal tatlilar
eklenebilir

Bu sekilde içilirse çok daha faydalidir

Orucu hurma veya içine biraz gül suyu
( dogal) karistirilip 1 çay bardagi ilik su ile açmak da iyidir

Ramazan boyunca çok sicak su, çay ve yiyeceklerden uzak durun Iftari ilik su ile açmanin faydalari;

Mide ve karaciger temizler Vücut ve agiz kokusunu giderir Dis ve disetlerini güçlendirir Göz ve
görüs kuvvetlenir
Damarlari harekete gelir ve gevser


Safra, sovda ve balgam itidale gelir
Ilik su midenin sicakligini alir ve susuzlugu azaltir Migren için önemli bir tedavidir
Hem ramazanin sifasindan hemde ilik suyun faydasindan yararlanarak kendimizi yani mizacimizi idale
dengeye getirebiliriz demekki
Rabbim uygulamayi nasip etsin insaallah Ramazanda vücudun gücünü koruma;


Iftarda mideyi tika basa doldurmayin


Orucu dogal tatlilarla açin

Ara verin sonra hafif yemekler tüketin


Iftarda ve sahurda kizartma kullanmayin Sahursuz oruç tutmayin

Sahurdaki yemekler gün boyu enerji verir

Ramazanda açlik ve susuzluk sizi rahatsiz ederse iftarda ve sahurda kavun çesitleri tüketin


Kavun hem açligi hemde susuzlugu gün boyu azaltir Ramazanda bol susam yagi ve zeytinyagi kullanin


Iftar ve sahurda mizaci sicak olanlar marul suyunu

Mizaci soguk olanlar, havuç suyunu bol tüketsinler


Yemek esnasinda su içmeyin

Suyu yemeklerden 30 dakika önce veya bir saat sonra tüketin Iftarda ve sahurda sentetik tatlilardan
uzak durun


Tulumba v.b yagda kizaran tatlilarin hazmi zor oldugu için mideden gec bosaltilir ve mideyi
rahatsiz ederler


Ramazanda açlik sebebiyle vücutta kuruluk ve sicaklik artar, vücudun toksinleri toplanip çözülür O
yüzden oruc ( iftarli oruc) bircok hastalik için tedavidir
Örnegin ; gut
Seker hastaligi ve taslar gibi
Seker hastaligi olanlar oructan korkmasinlar, ancak böbrek hastaligi olanlar dikkat etsinler


Oruc tutmak bazi böbrek taslari olanlar için iyi degildir


Eger böbrek tasi mide kaynakli ise ve yemekler sebebiyle olusmussa oruc tutmak bu tür tas olusumunu
önler Peki ideal sahur nasil olmalidir?
Ideal sahur için tavsiyeler;
Badem
Bugday filizi
Ve bal surubu karisimi sahur için en iyi yiyecektir

Kabugu soyulmus bademe bugday filizini ekleyip toz haline getirin bal surubu katip bu sekilde
tüketin Badem , zeytin , hurma, incir , kuru üzüm gibi yiyecekler veya

Kuruüzüm , badem , findik, fistik karisimi vucudu nemlendirir Ve vucutta uzun süre kalir

Bu yüzden oruc için sahurda iyi beslenmedir Reyhan tohumunu ilik suda bekletip jölesini verince az
bir sey dogal tatlandirici ekleyerek içmekde sahur için ideal bir içecektir
Oruc esnasinda midesinde agri olanlar için, sahurda reyhan tohumu surubu içmek ve iftar zamani 30
cc nane suyunu azicik balla tatlandirip içmek faydalidir Böbrek tasi olanlar, sahurda 1 çay bardagi
deve dikeni suyu içsinler
Sahuru yaptiktan sonra en erken 1 saat sonra ve sabah namazini kilip günes dogduktan sonra uyuyun
Sahurda sulu yemekler tüketmeye özen gösterin

Örnegin; yesil kabak veya erikli yemek bamya yemegi gibi Sahurda balik yemeyin

Yogurt tüketmeyin

Disleri misvakladiktan sonra tuzlu su ile gargara yapin, bu gün içerisinde agzin kötü kokmasini
önler Safraviler

ve sovdaviler gibi kilosu az olanlar için sahur çok önemlidir, bunlar mutlaka sahur yemeye
mecburdurlar Balgami mizaclilar için ramazan tavsiyesi

Balgamiler ramazan boyunca soguk ve islak yiyeceklerden uzak durmali Daha çok sicak ve kuru mizacli
yiyeceklerle beslenmelidirler


Aksi takdirde hazim problemleri, eklem agrisi, sinüzit, jinekolojik enfeksiyonlar gibi
sikayetlerinde artma görülür Bu yüzden süt ürünleri, tursu, sirke, pirinç, patates, makarna, beyaz
ekmek, ispanak, turunçgiller, kivi, karpuz, marul, erik, visne gibi mizaci soguk islak
yiyeceklerden uzak durmalidirlar
Daha çok kuzu eti, güvercin ve bildircin, serce çorbasi, elma, armut, ayva, hindistan cevizi,
incir, rezene, anason, sarimsak, hardal, nane, pancar, tarcin, zencefil, kakule, safran, biber,
kekik, maydonoz, tarhun, dereotu ve tere onlar için faydalidir
Badem , hurma, fistik, bal sekencebini, karanfil, gül receli, bal, kuru üzüm, zencefil receli,
nohut suyu ve ceviz bunlar için iyi gidalardir
Bu mizactakiler çay ve kahveden uzak durmali
Onun yerine secebcebin ve dogal içecekleri daha çok tüketmelidirler ?Peki mizaç kimlerin isine
yarar??



?Geleneksel tip'a ilgi duyan herkes mizaci ögrenmelidir

?Mizaç ilmi çok derin bir ilimdir

?Saglik disinda bir çok alanda da mizaç kullanilabilir
?Mizacin bir özelligi de kisinin karakterini tanima ve ortaya çikarmak olduguna göre Doktorlar
Psikologlar
Saglik çalisanlarinin yaninda Ev hanimlardan
Üst düzey yöneticilere Pazarlamacidan reklamciya

Halkla iliskiler den insan kaynaklarinda çalisanlara kadar herkes mizaç ilmini ögrenmek zorundadir



?Ne isimize yarayacak derseniz;?


?Bir üst düzey yönetici altinda çalisanlarin mizacini biliyorsa kime nasil davranacagini çok iyi
bilir

?Insan kaynaklari müdürü hangi isi hangi mizaçta personeli istihdam etmesi gerektigini bilirse
isyerinde verimlilikte artmis olur

?Bir doktor bu ilmi mizaci bilirse ;
hastasinin mizacini bilir ona verecegi tedavi yöntemlerinde isabetli kararlar vermis vermis olur

?Bir ev hanimi ilmi mizaci bilirse; aile içinde esinin çocuklarinin komsularinin mizacini bilerek
ona göre hareket eder

?Ilmi mizaci bilen herkes önce kendisini kesfeder

?Mizaci göre beslenip mizaca göre hareket eder Hayatini kolaylastirir

?Kendisini ve çevresini daha iyi analiz eder ve hayatinda basariyi yakalar. BALGAM Tabi balgam:
tabiatta su ile esdegerdedir

Mizaci soguk islaktir
Soguk nemlidir diyede gecer
Sebebi nüzuçtaki pismenin , aksamasi -çig kalmasi balgama sebebiyet verir Balgam kan ile birlikte
hareket halindedir

Tabi balgam, kokusuzdur ve tadi tatliya çalar.

Kivami orta , rengi beyaz, tabiatida yumurta aki gibidir. Kana dönme yetenigine sahiptir.

Balgam bazi organlarin ( örnegin; beyin) olusmasi için gereklidir Gayri tabii balgam; —kivam esasli
gayri tabi balgam:
1- mukoz kivam: tükürük kivamindadir 2- Ham balgam: kivami elle hissedilmez

3-Mai balgam: çok seyrettir

4- cessi balgam: çok koyudur Tat esasli gayri tabii balgam:
1- eksi balgam: içine sovda karisan balgam

2- tuzlu balgam: içine aci safra karisan balgam

3- buruk balgam: içine ham sovda karisan balgam

4- tatsiz balgam: Hiçbir isiya maruz kalmadigi gibi mai balgamla( çok seyrek balgamla) karisan
balgam, bazi durumlarda mai balgamla karistirilmaktadir

Balgamin kan olma istidadi (becerisi )vardir Normal balgamin olusabilmesi için dört sebep:

1- sebebi maddisi: Yiyeceklerin zengin koyu sümüksü ( jel kivamindaki) islak kismi Örnegin: paca
suyu kivami gibi


2- Sebebi failisi: Itidalden daha düsük hararet 3- Sebebi surisi: Ham pismek ve ham nüzuç
4- Sebebi kaisi ( nihaisi): Kana dönüsmek için hazir bulunmasi, vücuttaki organlari neme
kavusturmasi, eklem sivilarin olusumu, kas dokularinin ve hücre aralarinin sivilarla olusmasi.
Kana karisip bazi organlarin beslenmesine sebebiyet vermesi ( beyin, omirilik ve eklem sivilari)
Epitel mukoz ve genital sivilarda bu gruba girer SAFRA

Tabi safra: Dis muadili atestir

Mizaci sicak kurudur Safra kanin üzerindeki köpük gibidir


Tadi acidir Karacigerde olusur
Kivami seyrektir ( koyu degildir) Safra kesesinde depolanir Keskin aci ve yakici bir hilttir.
Diger ahlatlarin ilerlemesine yol açici vazifesi vardir Gidalarin hazmedilmesinde yardimci özelligi
vardir.

Bagirsaklari yikama özelligi vardir

Bagirsaklari yikama özelligiyle beraber , bagirsak hareketlerini kolaylastirir ( duman hareketleri)
Gayri tabi safralar:
Diger ahlatlarin karismasi sonucu olusan gayri tabi safra:
1- Merre safra: Seyrek balgam karismis safra

2- Muhi safra: Renk ve kivamda yumurta sarisi gibi koyu balgam karismis safra

3- Muhtarika safra: Yanik sovda ile karismis safra Bunlari çok iyi not edin yazin aklinizda tutun
Bunlar akut olan mizaci anlamaniz için gerekli bilgiler
Çünkü; bazilari diyor ya Ben suna uyuyorum ama Suda var bende diyenler

Bu bilgilerle temel mizac ve akut yükselen yani degisen mizaci bulacaklar Hararet sebebiyle olusan
gayri tabi safra:

1- Kürrasi safra : Vücudun hararetinden sebep yanan muhi safra

2- Zencari safra: Vücudun asiri hararetinden sebep yanan kürrasi safra Normal safranin olusabilmesi
için 4 sebep:
1-Sebebi maddisi: Yiyeceklerin zarif sicak keskin tatli ve yagli kismi 2- Sebebi failisi: Orta
hararet
3- Sebebi surisi: Kamil nüzuçun eser miktar ifradi ( mutedil hararetin az miktar azalmasi)

4- Sebebi kaisi ( nihaisi): Kani latiflestirmek, seyreklestirmek ve kanin damarlarda hareket
sebebi, Bagirsaklari harekete gecirip, yiyeceklerin artiklarinin disari atimini saglamak

Bagirsaklari temizleyip , tuvalet hissiyatini olusturup tuvalet ihtiyacini tamama erdirmek Akciger
keselerinin içini nemlendirip nefes alimini latiflestirmek ( kolaylastirmak) SOVDA Dis ortamda
muadili topraktir
Mizaci soguk ve kurudur Kanin çökeltisi olup rengi siyahtir Karacigerde olusup , dalakta depolanir
Bir kismi kanla dolasim halinde olup kana kivam verir, bir kismida dalakta depolanir

Sovda mide agzinin kuvvetlenme sebebi olup, istah uyaricisidir Tabii sovda: Tadi eksi olup aciya
çalan burukluktadir

Gayri tabii sovdalar:

Diger ahlatlarin yanmasi sonucu ortaya çikan sovdalardir Safravi sovda: Safranin yanmasi sonucu
ortaya çikan sovda Balgami sovda: Balgamin yanmasi sonucu ortaya çikan sovda

Demevi sovda: Kanin yanmasi sonucu ortaya çikan sovda Sovdavi sovda: Sovdanin yanmasi sonucu ortaya
çikan sovda
Bazen sovdaya kara safra diyen alimler bulunmakla birlikte bu artik sovdadir Normal sovdanin
olusmasi için sebepler

1- Sebebi maddisi: Yiyeceklerin agir ( galiz) ve kuru kismi ( sicak veya soguk) Örnegin; patlican ,
tuzlu balik gibi
2- Sebebi failisi: Agirligi, çökeltisi, renginin siyahligi

3- Sebebi kaisi: Vücudun bazi organlarinin beslenmesi ( kemik, dalak), istah artirimi, kaslarin
kasilabilme ve daralabilme sebebi, mide ve ince bagirsaklardaki iç çeperlerde bulunan vilus adli
kilciklarin salinim sebebi KULLUK VE IMTIHAN BILINCI
Bismillahirrahmanirrahim…
Hamd, âlemlerin Rabbi olan Allah’a, salat ve selam O’nun Resulü Muhammed(sav)’e ailesine ve
ashabina olsun…


Yeryüzünde Allah’in yarattigi tüm canlilar fitrat üzere bir hayat sürdürürler. Fitrat tüm kâinatta
Allah’in koydugu kanunlarin bütünüdür.
Fitrata aykiri olan tüm sistem ve düzenler ise çökmeye mahkûmdur.

Fitratta aramak ve bulmak vardir.

Filizlenen bir tohum gün isigini arar ve topragin altina degil gökyüzüne dogru uzanir, bitkinin
kökleri ise suyu arar ve topragin altindaki su kaynaklarina dogru uzanir.

Karadaki bir deniz kaplumbagasi yumurtasi çatlar çatlamaz içindeki yavru kaplumbaga denize dogru
kosmaya baslar.

Çünkü fitratinda suyu aramak vardir. Bir bal arisi fitrat üzere binlerce çiçekten öz alarak bal
üretir ve o bali saklayacak bir kovan, çardak ya da agaç kovugu arar.

Zira Nahl suresi 68. ayette Rabbimiz söyle buyurur: “Rabbin bal arisina söyle vahyetti: “daglardan,
agaçlardan ve çardak(kovan)lardan evler edin.”. Insanoglu da dogdugu andan itibaren her ne kadar
dünyaya gelis macerasini bitirmis olsa da aslinda bir arayis yolculuguna baslamistir.

Yeni dogan bir bebek önce tutunacak bir nesne arar. Dogum aninda hemsirenin parmagini sikica tutan
bebek resimlerine çok kez rastlamisizdir.

Insan büyür ve büyüdükçe sorulari büyür, arayislari da çesitlilik kazanir. Filmlerde izledigimiz o
esir sahnelerini hatirlayalim.

Gözleri bagli esir zindana atildiginda gözlerini açar ve ilk sorulari söyledir: “ Burasi neresi,
beni neden buraya getirdiniz, beni buraya kim getirdi?”.

Efendimiz(sav) “Dünya mü’minin zindanidir.” buyurmuslardir. Dünyadaki insanin durumu da tipki
zindandaki o esirin durumu gibidir.

Insan büyür ve sorular sormaya baslar: “Ben kimim? Neden dünyadayim? Beni kim yaratti? Varlik
gayem nedir?”. Bu sorulari sorar çünkü fitratinda Yaraticisini aramak vardir.

Bu durumu Kur’an bize Hz. Ibrahim’le anlatir: "Ibrahim, babasi Azer’e, 'Putlari tanrilar mi
ediniyorsun? Dogrusu ben seni de kavmini de apaçik bir sapiklik içinde görüyorum' demisti.
Ayni sekilde bizi, Ibrahim’e göklerin ve yerin melekutunu (delillerini) görüp kavrama imkani
veriyoruz ki kesin inananlardan olsun.

Gecenin karanligi onu kaplayinca bir yildiz gördü. 'Rabbim budur' dedi. Yildiz batinca, 'Batanlari
sevmem' dedi.

Ayi dogarken görünce, 'Rabbim budur' dedi. O da batinca, 'Rabbim bana dogru yolu göstermezse
elbette yolunu sasirmis topluluklardan olurum' dedi.

Günesi dogarken görünce de, 'Rabbim budur; zira bu daha büyük' dedi. O da batinca dedi ki: 'Ey
kavmim! Ben sizin (Allah’a) ortak kostugunuz seylerden uzagim.

Ben, hanif olarak yüzümü, gökleri ve yeri yoktan yaratan Allah’a çevirdim ve ben müsriklerden
degilim.' (En’am Suresi, 6/74 – 79)
Yaratilis gayesini ararken insanin karsisina 2 yol çikar.

Bu yollari farkli sekillerde tabir edebiliriz.


1. Yol sirat-i müstakim, maneviyatçilik ya da ubudiyet(kulluk), tevhid, iman


2. Yol sapitmislarin yolu, materyalistlik, sekülerlik ya da fisk(günah),sirk, inkar yolu


1.yol fitrata uygun bir yol oldugu için insan tabii olarak o yola meyleder. Tabiattaki canlilar
kendilerine yasamak için nasil en dogru ortami seçiyorlarsa;

örnegin bir balik yumurtalarini birakmak için akintiya ters, yokus yukari yüzerek imkansiz görünen
bir eylemi gerçeklestirerek aslinda kendisine en uygun, optimal ortami buluyorsa,

insan da eger fitratini bozmamissa sirat-i müstakime, maneviyatçiliga, ubudiyet ve imana meyleder.
Bu yola girmekle kisinin arayisi bitmis ve bulmak çizgisine ulasmistir.
Rabbimiz Rum Suresi 30 . Ayette söyle buyurur: “Sen her türlü sirke meyletmekten arinmis olarak
yüzünü dine dogrult.
Allah’in fitratina! Ki insanlari onun üzerine yaratti. Allah’in yarattigini degistirmek yok.
Iste dogru din budur. Ancak insanlarin çogu bilmezler”.

Fitrat üzere yasayan insan yaradilisina uygun yasadigi için dünyada her ne kadar musibet ve
imtihanla karsilassa dahi güvendedir ve zorluga düsmez.

Üstelik bu zorluklara ve bu yolda sabri karsiliginda saadet-i ebediye(sonsuz mutluluk-cennet) ile
ödüllendirilir.

Kur’an’da bu insanlardan söyle bahsedilir: “iste bunlar Rablerinden olan bir hidayet(dogru yol)
üzeredirler ve bunlardir kurtulusa erenler” Bakara Suresi 5. Ayet.


2.yol ise fitrata uygun degildir. Ancak nefsine ve hevasina uyan bir insan bu yola meyleder.
Fitratina uygun olmayan bu yola giren insan ise gittikçe özünden uzaklasmaya baslar.
Bir kartal düsünelim. Gökyüzünde en yüksek mesafelerde bile uçabilen bu kusu bir kafese koysak,
birkaç ay sonra o kusun kanatlari zayiflayacak ve uçamayacak hale gelecektir.

Insan da fitratina uygun olmayan yolda insanliktan çikar ve esrefi mahlûkat olmasina ragmen
hayvanlardan bile asagilik bir konuma düsebilir.

Bu yol her ne kadar kisinin nefsine hos gelse bile kisi sürekli tedirgin ve rahatsizdir.


Bu yoldaki insan basina gelen küçük musibetlere karsi bile dayaniksizdir. Üstelik bu yol
zararlidir.

Bu yoldaki insanlar baska insanlara ya da kendilerine rahatlikla zarar verebilirler çünkü hesap
verme kaygilari yoktur.

Hesap kaygilari yoktur ancak kaygi ve tedirginlik tüm hayatlarini sarmistir. Elbette bu yolun sonu
ise sekavet-i ebediye(sonsuz bedbahtlik-cehennem)dir.
“Dünya hayatinin rahatina dalarak eglenceyi ve geçici zevkleri dinleri haline getiren kimseleri
kendi haline birak; ama bunlar onlara hatirlat ki her insan yaptiklarindan dolayi rehin tutulacak
ve kendisini ne Allah’a (cc) karsi koruyacak, ne de koruyup kollayacak bir kimse bulamayacaktir.

Ve düsünülebilecek her türlü fidyeyi verse bile bu kendisinden kabul edilmeyecektir.

Iste yaptiklarindan dolayi rehin tutulacak olanlar için yakici bir ümitsizlik vardir ve onlari
siddetli bir azap beklemektedir.” (En’am 70)


Yaraticiyi arama serüveninde karsisina çikan iman ve ubudiyet yolunu yani dogru yolu seçen
insanoglunun karsisina yeni bir hakikat çikmistir.

Çünkü mesele dogru yolu bulmakla bitmemektedir.

Önemli olan dogru yolda sebat etmek ve dogru yolda dogru yürümektir. Bu yolda insanin sabretmesi
gereken 2 sey vardir.
Bunlar: Kulluk ve Imtihan’dir. KULLUK
Yaraticisini ve yaraticisina giden dogru yolu bulan insan Yaratilis gayesini aramaya baslar. Çünkü
yaraticiyi bulmak insanoglunu tam olarak tatmin etmez.
Kur’an’da Rabbimiz Zariyat suresinin 56. Ayetinde buyuruyor ki; “ Ben cinleri ve insanlari ancak
bana kulluk etsinler diye yarattim” Bu ayetten anliyoruz ki yaraticiyi bulmak yetmiyor ayni zamanda
ona kulluk etmek gerekiyor.

Fitraten ibadet yani kulluga meyleden insan da sadece yaraticiyi bulmakla tatmin olmuyor.

Ra’d Suresi 28. Ayette söyle buyrulur: ”Onlar ki iman ederler ve kalpleri Allah’in zikri ile tatmin
olur.

Iyi bilin ki kalpler ancak Allah’in zikri ile tatmin olur.” Demek ki ibadet insanin huzur
bulabilmesi için vazgeçilmez bir kosuldur.


Allah’in emri olan ibadet dini bir görevdir ve Allah’in kullari üzerindeki hakkidir. Ibadet
Allah’in emrettigi ve Peygamberimizin gösterdigi sekilde yerine getirilir. Bu yüzden ibadetlerde
bir ekleme yahut çikarma söz konusu degildir.

Kulluk insanin fitri bir ihtiyacidir. Kendisine küçük bir iyilikte bulunan birine bile minnet
besleyen insan yeryüzünü ayaklarinin altina seren ve sayisiz nimetler bahseden Rabbine elbette
sükredecektir.

Sükrün en güzel ifadesi de elbette ibadettir.


Ibadet yalnizca Âlemlerin Rabbi olan Allah’a yapilir.


Fatiha Suresi 1. Ayette “ Hamd(sükür) Âlemlerin Rabbi olan Allah’adir” buyrulur. Ancak insan
sapitabilir ve insandaki bu ibadet ihtiyaci Allah’tan baska herhangi bir varliga kanalize olabilir.

Bu ise apaçik bir sapikliktir ve bunun adi sirktir. Sirk ise insani dogru yoldan alikoyar.
“Ahkaf 46/5“Allah’i birakip da kendisine kiyamete kadar sevap veremeyecek kisiye (seye) tapmakta
(ibadet etmekte) olan kimseden daha sapik kimseden daha sapik kimdir? Hâlbuki (o taptiklari seyler)
bunlarin duasindan habersizdir.”

Yunus10/8“Onlar Allah’i birakip kendilerine ne bir zarar, ne bir fayda vermeyecek olan seylere
ibadet ederler. Bir de ; “ biz bunlara ancak bizi Allah’a daha fazla yaklastirsinlar diye
tapiyoruz” derler.”

Ayetlerinde bildirildigi gibi ibadetlerin tek amaci Rabbe kulluktur.


Kulluk yani ibadet saygi ve itaatin en yüksek derecesidir. Insan Rabbine saygi duydukça ve itaat
ettikçe degeri artar. Kulun kula kullugu insanin derecesini düsürür.
Ancak bir insanin degeri onun Rabbine ibadetiyle ölçülür.

Furkan suresi 74. Ayette söyle buyrulur “(Ey Muhammed) De ki: Eger duaniz(ibadetiniz) olmasa Rabbim
size ne diye deger versin…”


Ibadet insani Allah’a yaklastiran yegâne vasitadir. Insani kötülüklerden alikoyar.

Allah-u Teâlâ Ankebut süresinin 45. Ayeti kerimesinde söyle buyuruyor. “Resulüm, sana vahyedilen
kitabi oku ve namazi kil. Muhakkak namaz, hayâsizliktan ve kötülükten alikoyar.

Allah’i anmak, elbette ibadetlerin en büyügüdür. Allah yaptiklarimizi bilir”. Ibadet
davranislarimizi düzelterek bizi ahlaken olgunlastirir.
Ibadetlerimiz imanimizi korumamiz için adeta lamba alevini koruyan bir cam fanus gibidir.

Ibadetlerini yerine getirmeyen bir insanin kalbindeki iman atesi korunmasiz oldugu için günün
birinde sönecektir.


Insan hayati boyunca sikintilarla ve imtihanlarla karsilasir. Ibadetler ise bu firtinali denizde
siginilacak bir liman gibidir.
Abid bir insan yalniz olmadigini bilir ve basina gelen sikintilarda Rabbine siginir,

“Hasbunallah” “Allah bize yeter” der ve kurtulur. Ibadetler maddi ve manevi olarak insani temizler.

Namaz kilan bir insan maddi kirlerini abdestle giderir.

Örnegin kalbindeki kibir gibi kirli bir duyguyu da secde ederek temizlemis olur.