Notes

KRYZYS SUESKI

W Egipcie w 1954 r. władzę objął Gamal Abdel Naser. Zbroił armię egipską, sugerując przygotowania do wojny z Izraelem. W lipcu 1956 r. ogłosił nacjonalizację Kanału Sueskiego. Wielka Brytania, Izrael i Francja poczuły się zagrożone i opracowały wspólny plan ataku na Egipt. 29 października 1956 r. uderzyły izraelskie. Następnie rządy brytyjski i francuski wystosowały wspólne ultimatum, żądając zaprzestania działań w strefie Kanału Sueskiego. Zgodnie z planem Izrael przyjął ultimatum, natomiast odrzucił je Egipt. Francja i Wielka Brytania 31 października 1956 r. pod pretekstem zdławienia konfliktu przypuściły atak na bazy egipskie, a 5 listopada przerzuciły desant morski i powietrzny. Połączone siły izraelskie, brytyjskie i francuskie pokonały armię egipską. Sukces militarny Izraela, Wielkiej Brytanii i Francji szybko okazał się polityczną porażką. Ich akcję nieprzychylnie przyjęła opinia publiczna na świecie, potępił ją też ZSRR, ONZ, a nawet USA. Eisenhower w nocy 5/6 listopada 1956 r. zatelefonował do premiera brytyjskiego, Anthony'ego Edena, z żądaniem przerwania ognia. Wielka Brytania potrzebowała kredytów z Międzynarodowego Funduszu Walutowego, w dużej mierze zależnego od Stanów Zjednoczonych. Eden nie miał wyboru, musiał wycofać się z wojny na Bliskim Wschodzie. W tej sytuacji Francja nie była w stanie sama kontynuować wojny. Wstrzymanie działań zbrojnych nastąpiło 7 listopada 1956 r. Wojska brytyjskie, francuskie i izraelskie wycofały się z terenów egipskich pod nadzorem sił ONZ.



POWSTANIE WĘGIERSKIE

Związek Radziecki traktował Węgry jako kraj podbity ze względu na ich sojusz z Hitlerem w czasie II wojny światowej. W tej sytuacji demokratyczne wybory w listopadzie 1945 r. przyniosły klęskę węgierskim komunistom. Jednak pod naciskiem ZSRR kluczowe resorty objęli komuniści. Ostatecznie komuniści, dysponujący aparatem terroru i propagandą, przejęli władzę. W Budapeszcie 23 października 1956 r. zorganizowano manifestację pod pomnikiem polsko - węgierskiego bohatera Józefa Bema. Jednym z jej uczestników Imre Nagy. Do pierwszego starcia z węgierskimi służbami bezpieczeństwa i wojskiem radzieckim doszło przed budynkiem radia. Na stronę powstańców przeszła armia, dzięki czemu opanowany został Budapeszt. Utworzono nowy rząd z Imre Nagyem na czele. Zapowiedział on demokratyzację państwa, jego neutralność oraz wystąpienie Węgier z Układu Warszawskiego. Sowieci przystąpili do koncentracji wojsk. Dla uspokojenia sytuacji zgodzili się na przemiany i ogłosili wycofanie swoich wojsk z Węgier. Delegacja nowego rządu węgierskiego, zaproszona na rozmowy przez radzieckiego ambasadora, Jurija Andropowa, została aresztowana. 4 listopada 1956 r. doszło do interwencji Armii Czerwonej. Formalnie wkroczyła ona „na prośbę" nowego komunistycznego rządu węgierskiego z Jánosem Kádárem na czele. Węgrzy stawili opór i przez tydzień walczyli w Budapeszcie. Imre Nagy został rozstrzelany w 1958 r. Radziecką interwencję na Węgrzech potępiła ONZ, ale ograniczyła się jedynie do wydania rezolucji.