Notes

Kartografya
“Kartografya, harita ve harita benzeri gösterimler ile, bu gösterimlerde kullanılan grafik işaretlerin özelliklerini araştıran, haritanın çizimsel tasarım, basım ve kullanım yöntemlerini geliştirmeye yönelik çalışmalar yapan bir bilim dalıdır.”

Harita
 “yer ya da diğer büyük gök cisimlerinin yüzeylerine veya bu yüzeylerin bir bölgesine ait konulara ilişkin obje ve bilgileri, çizim altlığı üzerinde doğadaki konumlarını belli matematik kurallara göre yansıtan, kartografik işaretlerle gösteren ve gereğinde yazılı sözcüklerle tamamlayarak aktaran bir bilgi iletişim aracıdır”.

Haritaların sınıflandırılması
 Genel Haritalar ◦ Topografik Haritalar ◦ Ülke Haritaları ◦ Dünya Haritaları
 Özel Haritalar ◦ Tematik Haritalar

Topografik Haritalar: Haritası yapılan yeryüzünde bulunan yapay objelerin, akar ve durgun suların, arazi engebesinin, bitki örtüsünün ve bu tür objelerin birbirleri ile olan çevresel ilişkilerinin gösterimini yapan haritalardır.
 Tematik Haritalar: Çevre ile ilişki içinde olan herhangi bir konunun gösterimini yapar. Tematik haritalar işledikleri konunun türüne göre isim alabilirler. (Jeoloji, nüfus dağılımı, hava kirliliği haritaları gibi…)


Haritaların sınıflandırılması
 Ölçeklerine göre sınıflandırma
a) Büyük Ölçekli Haritalar 1:250 – 1:2500 arası ölçekli haritalar PLANLAR
b) Orta Ölçekli Haritalar 1:50.000 ile 1:250.000 arası ölçekte olan haritalar
c) Küçük Ölçekli Haritalar 1:500.000 ile 1:2.000.000 arası ölçekte olan haritalar (Atlaslar)

Harita Ölçeği: Harita üzerindeki bir uzunluğun arazideki uzunluğa oranıdır. Ölçek birimsiz bir büyüklüktür, katsayıdır.

Yerin Şekli
Geoid: Fiziksel tanımlıve deniz yüzeylerinin karalar altında da devam ettiği düşünülen yer yuvarıbiçimi.
PROJEKSİYON
 Yeryüzünün küre benzeri bir şekle sahip olduğundan düşünürsek,bu yapının düzlem üzerinde gösterilebilmesi için belirli matematiksel metotların ve kuralların kullanılması gereklidir.Bu kural ve metotların tamamına “projeksiyon” denir.
 Bugüne kadar çok sayıda projeksiyon yöntemi geliştirilmiştir. Bu çeşitliliğin ana sebebi de yeryüzünün amaca göre düzleme indirgemesidir.

PROJEKSİYONLARIN SINIFLANDIRILMASI
Kullanılışlarına Göre
Jeodezik Projeksiyonlar (Elipsoid)
Kartografik Projeksiyonlar (Küre)

Aracı Yüzeye Göre
Düzlem (Azimuthal)
Silindir (Cylindrical)
Konik (Conic)
Farklı amaçlara göre projeksiyon çeşitleri mevcuttur

Ekvator en büyük paraleldir

Yerküre üzerindeki herhangi bir noktanın enlemini, ilgili noktayı yerkürenin merkez noktası ile birleştirdiği düşünülen doğrultunun ekvator düzlemi ile yaptığı açı (genellikle derece birimi cinsinden) tanımlamaktadır. Yerküre üzerinde küresel coğrafi koordinatları bilinmek isten nokta kuzey yarı kürede ise enlem (+) pozitif, güney yarı kürede ise (-) negatif değer aldığı kabul edilmiştir. Bu durumda örneğin kuzey kutup noktasının enlemi +90°, güney kutup noktasının ise -90° olacaktır. Buna karşın ise tam ekvator dairesi üzerindeki yer noktalarının enlemi ise 0° dir (sıfır derece). Türkiye topraklarının tamamı kuzey yarı kürede yer aldığından her noktasında şüphesiz enlem pozitif değere sahiptir. Örneğin İstanbul’da Sultanahmet meydanı civarındaki bir noktanın enlemi 41° civarındadır. Başlangıç meridyeni ile ilgili noktadan geçen meridyen arasında kalan açı, o noktanın “boylamı” olarak adlandırılmıştır. Aynı meridyen üzerindeki tüm noktalar aynı boylam değerine sahiptirler. Örneğin İstanbul Sultanahmet Meydanı yaklaşık 29° lik bir boylama sahiptir